Month

Hävdar Tortyr Utvisas Till USA

ን44 ዓመታት ዝነቀወ ዝብኢ ሃገርና!

ርሑስ በዓል ዒድ ኣል-ፈጥር ንኣመንቲ ምስልምና ኤርትራውያን
ረድኢ መሓሪ /ኣለና/ 27 ሓምለ 2014

ቂም-ቂም! ሰዓት ትኣክል ኣላ። ግዜ ሻርነት ስለዘይብሉ ከኣ፡ ንኩሉ አእጃሙ ክዕድሎ ኢዩ። ‘ካብ ሎሚ ዝነቀወ ዝብኢስ ኣየሕደረናን’ ከም ዝበሃል፡ እንጉይ…! ኢሳይያስ ፡ ካብ ዓላ 1970 ዓ.ም. ዝጀመረ’ምበር ሎሚ ኣብ ግዜ ዕርበቱ ዝተሰምዐ ድምጺ ኣይኮነን። እዚ ጽሉል’ዚ ኣብ ናይ ደም ቆር ዝሓምበሰ፡ ኩሉ ኣካላቱ ብደም ዝተጸየቐ ዕሉል ገበነኛ ኢዩ። ብኢዱን ብትእዛዙን፣ ከምኡ’ውን ብስዉር መጻወድያኡን ዝጠፍኡ ኤርትራውያን ድማ ቁጽሪ የብሎምን። ግን ንኩሉ ግዜ ኣለዎ።

ኢሳይያስ ማጨሎት ዘይተረኽቦ ጽሉል ክነሱ፡ ስዉር ተግባራቱ ግን ይርደኦ ኢዩ። ደም ሰብ ክቡር ስለዝኾነ፡ ኣይኮነን’ዶ ሂወት ብዙሓት ሰባት፣ ሂወት ሓደ ሰብ ኣጥፊእካ’ውን ቀሲንካ ምንባር ዝከኣል ኣይኮነን። እቶም ኣብ ግዜ ሰውራ ይኹን ብድሕሪ ናጽነት ብትእዛዝ ኢሳይያስ ሂወት ሰብ ዘሕለፉ ተጋደልቲ ነበር፡ ክሳብ ዕለተ ሞቶም ስኽፍ እናበሉ’ዮም ዝነብሩ’ምበር እፎይታ የብሎምን።

ከምቲ ርሑስ ኣቦ ሃብቲ ይገድፍ፡ ተካል ኣቦ ከኣ ደም ይሓድግ ዝበሃል፣ ብድሕሪ ዕረፍቶም’ውን እቲ ደም ናብ ደቆም ንከይሓልፍ ክቱር ጭንቀት ንክህልዎም ባህርያዊ ኢዩ። ሰብ ዝገበሮ፡ ምድሪ ነገሮ’ዩ! ስለዚ እቲ መሰረታዊ ፍታሕ፡ ኣብ ቅድሚ ህዝቢ ቀሪብካ ምንሳሕ ጥራይ ኢዩ። ነዚ ከምዚ ዝኣመሰለ ጉዳያት፡ ህዝቢ ኤርትራ ካብ ሎሚ ጀሚሩ ኣጸቢቑ ክሓስበሉን ክዳለወሉን ግዜ ይጠልብ ኣሎ። ደም ሓያል ስለዝኾነ ኢዩ’ምበኣር እዚ ኣብ ሃገርና ዝገዝእ ዘሎ ኣንጊሁ ዝነቀወ ዝብኢ፡ ወትሩ ካብ ኤርትራውያን ደቀባት እናፈርሐ ዝነብር ዝነበረን ዘሎን።

ተጋዳላይ ኣብራሃም ተወልደ ኣብ ዓላ ምስ ተሰውአ፡ ኣብቲ ብድሕሪ መስዋእቲ ኣብራሃም ዝተገብረ ቦኽሪ ኣኼባ ዓላ፣ እቶም ውሑዳት መስረትቲ ሰልፊ ናጽነት፡ ንተጋዳላይ ሃብተስላሰ ገብረመድህን ክመርሖም ኢዮም መሪጾሞ ይብሉ’ቶም ኣብኡ ዝነበሩ ገዳይም።

“… ኣነ ኣብ ጀብሃ ንዝነበረኒ ሓላፍነት ጠንጢነ እየ መጺኤ ዘለኹ። ስለዚ ክሳብ ዓቢ ጉባኤ ንገብር፡ ወላ ንግዚኡ ሓላፊ ኮይነ ክሰርሕ እኽእል እየ” ኢሉ ብድሕሪ ምጉብዕባዕ፣ ባዕሉ ኢዩ ተመሪጹ ይውስኹ’ቶም ሰብ ቀደም።

ኣብቲ ፈላሚ ርክብ ተጋደልቲ፡ ኢሳይያስ ዝብኢ ምዃኑ እናነገረ፡ ዘለልዮ ብልሂ ሰብ ኣይተረኽበን። ሃብተስላሰ “…ሓላፍነት ንዓይ ግራዝማች ወይ ቀናዝማች ኣይኮነን። ካብ ብሓላፍነት ደረጃ ከኣ፡ ተራ ተጋዳላይ ኮይነ ክቃለስ እየ ዝመርጽ” ኢሉ ከም ዝመለሰ፣ ካብ ብሱል ጥረ፤ ገለ ውሑዳት ተረፍ ዘለዉ ዝምስክርዎ ሓቂ ኢዩ። ኢሳይያስ ሽዑ ከምዛ ዋዛ፡ ሓላፊ ሰልፊ ናጽነት ኮነ። ሓደ ኣቦ ናብቲ ተጋደልቲ ዝነበሩሉ ቦታ ኣብ ዝበጽሑሉ ግዜ፡ “ብድሕሪ ኣብራሃም ደኣ ንመን ኢኹም ሓላፊ መሪጽኩም?” ኢሎም ሓተቱ።

ኢሳይያስ ንበይኑ ፍንትት ኢሉ ኣብ ትሕቲ ገረብ ስለዝነበረ፡ “ነቲ ኣብታ ትሕቲ ገረብ ዘሎ፡ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ዝተባህለ መሪጽናዮ ኣለና” ክብል ሓደ ካብቶም ገዳይም ተጋደልቲ መለሰሎም። እቶም ኣቦ፣ ባልዋይ ምንባሩ ኣይዘንግዑን! “…ኦይ! ብቐዳማይ በዚኣ ክሓልፍ ከለኹ፡ ንበይኑ ኣብኣ ኮፍ ኢሉ ርእየዮ። ሎሚ’ውን ንበይኑ ኣብኣ ኮፍ ኢሉ ረኺበዮ፡ ያ- ያእ! ግዜ ደኣ ይቀየር’ምበር እዛ ንበይኑ ፍልይ-ፍልይሲ ኣይፈተኹዋን! ካብ ሎሚ ዝነቀወ ዝብኢስ ኣየሕደረንን!” ኢሎም መንገዶም ቀጸሉ። እታ ዘረባ እቲኣ ተቐባሊ ልቢ ስለዘይረኸበት ድማ፡ እነና ዋና ከም ዘይብለን መጓሰ ንሞትን ስደትን ተቓሊዕና ንነብር ኣለና።

ኢሳይያስ ምስ ኣሰልጠንቱ እናተዘራረበ፣ ንሰባት ከም ወረቐት እናበወዘን ኢዩ ብተዘዋዋሪ ኣገባብ ከም ዝምረጽ ዝኸውን ዝነበረ። ስለዚ ኣብቲ ስሙ ንምልዓል ዝቃለሰሉ ዝነበረ ህሞት፡ ከም ታቦት ዓቢ ደብሪ ኮይኑ ንክረአ ኣኽኢሉዎ ኢዩ። እታ ኣብ ዓላ ከም ዋዛ፡ “ክሳብ ስፍሕ ዝበለ ጉባኤ ንገብር ወላ ኣነ ሓላፊ ኮይነ ክጸንሕ…” ዝበላ ሰባብ ተበግሶ፡ ኣብ ሓደ ደረጃ ደው ኣይበለትን። ንቀዳማይ ወገንን ካልኣይ ወገንን ህዝባዊ ሓይልታት፡ እንኮላይ ንጉጅለ ዖበል ከም ወናም ኣባጓይላ ኮይኑ ካብን ናብን ክጻፋዕ ጀመረ። ከደ!…ቀጸለ! ኣብ ቀዳማይ ውድባዊ ጉባኤ ህዝባዊ ግንባር እውን ባዕሉ ብጥበብ ምክትል ዋና ጸሓፊ ኮይኑ ተመሪጹ። ብድሕሪ 10 ዓመታት /1977-1987/ ኣብ ካልኣይ ውድባዊ ጉባኤ ከኣ ዝበስል ጉዳያቱ ምስ ኣብሰለ፣ ግዜ ናቱ ስለዝነበረ፤ ባዕሉ ዋና ጸሓፊ ኮነ። ገ እናበሉኻ’ዶ ትጋገ! ናይ በረኻ ከይኣክል ከኣ ጸሓይ ምስ በረቐት’ውን እቲ ኣንጊሁ ዝነቀወ ዝብኢ ኤርትራውያን፡ ነቲ ሃገራዊ ባይቶ ዝበሃል መጋበርያ ስልጣኑ ኣኪቡ፡ ካብ 104 ሰባት 99 ድምጺ ከም ዝረኸበ ተነጊሩስ ከም ንጉሰ ወዲ እልፉ፡ ባዕሉ ተሾመ።

ማጨሎት ዘይተረኽቦን ቆጽሊ ዘይወደቖን ዝብኢ ንግሆ፡ ንግዜ ከም ቃሕትኡ ገይሩ ይኽሽክሾ ስለዝነበረ፤ ብኢዱ ኣዛዚ ሓይልታት ምክልኻል፡ ብኢዱ ኣቦ-መንበር ባይቶ፡ ባዕሉ ዋና ጸሓፊ ህግደፍ ኮይኑ ተሸይሙ። ኢሳይያስ ብህዝቢ ዘይተመርጸ፡ ብዓመጽን ቅንጸላን ዝገዝእ ዘሎ ሕሳስ ልደ ሂትለር ኢዩ። ግሩሃት ኤርትራውያን ከኣ፡ ገርህነቶም ካብ 70ታት ክሳብ ግዜ ናጽነት፡ ክሳብ ሎሚ ን44 ዓመታት እውን ናብ ደልሃመት ሸሚማቶም። ኣባላት ፖለቲካዊ ቤት ጽሕፈት እቲ ውድብ፡ ብሰንኪ ዕሽነቶም፡ ንግዜ ኣይተጠቕሙሉን። ኣማስይኡ’ውን ናብ ዒራ-ዒሮ ተዳጒኖም ንሓዋሩ ፎእ ኣማውታ ክናና ንክሞቱ፡ ታሪኾም ንከይንገር፡ ስሞም ንከይጥቀስን ስድራ ቤቶም ንክዝኽትሙን ዘገርም ፍርዲ ተፈርዱ። ሰኣን ብትኽ! ሰኣን ማጨሎት ምድላይ፡ ሰኣን ንስቴርሶ ግዜ ምጥዋይ! እነሆ እቲ ኣንጉሁ ዝነቀወ ዝብኢ፡ ብድሕሪ 44 ዓመታት ንሃገር ብምልእታ ናብ ደልሃመት ሸሚሙዋ።

ኢሳይያስ ቅድሚ ንክሻ-ወዲ ክሻን ንማንከይን ምእካቡ፡ ንበይኑ ኮፍ ክብልን ንበይኑ ክኸይድን ኢዩ ዝመርጽ ዝነበረ። ኣብ ዓንበርቦብ ኣብ ዝነበርናሉ ግዜ’ውን ንበይኑ ወይ ምስ ሓደ ፊተውራሪ ምኻድ ኢዩ ዝመርጽ ዝነበረ። ከም ሓኽሊ ድሙ ንውልቁ ዝኸይድ’ኳ እንተነበረ፡ ኢሉ ኢሉስ ንውድብ ህዝባዊ ግንባር ንሱ ክነብረላ ብዝኽእል ቅርጺን መልክዕን ገይሩ ኢዩ ሃንዲሱዋ። እቲ ኣብ ሜዳ ዝተጠቕመሉ ቅዲ-ስትራተጂ ከኣ፣ ብድሕሪ ናጽነት’ውን ኤርትራ ብምልእታ ከም ሓንቲ ኣጉዶ፡ ንዕኡ ጥራይ ከም ትምችእ ገይሩ ኢዩ ሰሪሑዋ። እነሃ ድማ እዛ ፍትውቲ ሃገርና፡ ምድረ- ሰማእታት ዝኾነት ኤርትራ ሎሚ ብዘይካ ንኢሳይያስን ደቀ-መዛሙርቱን፤ ንካልኦት ደቀባት ከም ቃልሃ መጅሙዕ ብረት ኣነንጢራ ትድርብዮም ኣላ።

ውድብ ህዝባዊ ሓይልታት /ደሓር ህዝባዊ ግንባር/ ብዘይካ ንዕኡ፡ ንካልኦት ብዝምችእ ኣወቓቕራ ኣይተወቕረትን። ንዝኾነ ጉዳዩ ከኣ፡ ብስዉርን ኣዝዩ ምስጢራዊ ብዝኾነ ኣገባብን ኢዩ ዝፍጽሞ ዝነበረ። እቲ ተካል ጥበብ፡ ውዒሉ ስለዝሓደረሉ፡ ናብዛ ሎሚ ብጽሉል ትምራሕ ዘላ ጓህማም ኤርትራ ንክንበጽሕ ተገዲድና ኢና። ኣብ ካልኣይ ውድባዊ ጉባኤ ህዝባዊ ግንባር መጋቢት 1987፡ ገለ ካብቲ ስሱዕ ባህርያቱ ዝመንጨወ በጨቕታ ናብ ጦብላሕታ ሰባት በጺሑ ነይሩ ኢዩ። ኣብ ጉባኤ ንሱ ከም ዋና ጸሓፊ ኮይኑ ንክምረጽ ብዙሕ ድርሰታት ደሪሱ ኢዩ። ኣብቲ ሕቡእ ጉባኤ ሰልፊ ድማ ዝለዓለ ድምጺ ከም ዝረኸበ ኣሰናዳእቲ ኮሚተ ጉባኤ ዝነበሩ /ሃይለ ወልደንስአ፣ ኣሕመድ ጣህር ባዱሪ፣ ኣብራሃ ካሳ/ ንኣኼበኛታት ገለጹ። እቶም ሰብኣይ ኣብ ዓላ ‘ኣንጊሁ ዝነቀወ ዝብኢስ ኣየሕደረንን’ ዝበልዎ ከኣ፡ ተጋሂዱ።

ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ኣብ ዝኸሓነ ጽልኢ ንኤርትራውያንን ዝቐሃመ ጥንታዊ ሕልሚን ተሸሚሙ ዝነብር ጋኔን ቀትሪ ኢዩ። ሎሚ ግዜ ስለዝተቐየረ፡ ካብ ጉዕዞ ዘመናዊት ዓለም ሃውቲቱ ኢዩ። እዚ ብደዐኛ ሰኽራም’ዚ፡ ንመንኮርኮር ታሪኽ ክመልስ ዝህቅን፣ ንግዜ ከም ናቱ ንብረት ገይሩ ዝርኢ፤ ከንቱን ትዕቢተኛን ሰብ ኢዩ። እዚ ማጨሎት ክልተ ሸውዓተ ዘይተረኽበሉ ሰብ’ዚ ካብ ፍቕሪ ንጽልኢ ኢዩ ዝመርጽ። ከምቲ ሃመማ ኣብ ረሳሕ’ምበር ኣብ ጽሩይ ከባቢ ክነብር ዘይክእል፡ ኢሳይያስ እውን ኣብ ህውከትን ሕንፍሽፍሽን’ምበር ኣብ ሰላም ዝዓሰሎ ከባቢ ክነብር ኣይክእልን ኢዩ። ካብ ሰላም ንኲናት ኢዩ ዝሃርፍ። ካብ ናብ ርግኣት ናብ ዕግርግር ኢዩ ዘማዕዱ። ካብ ርሂጽካ ምንባር ተቛሚርካን ዓሚጽካን ምንባር ኢዩ ዝብህግ። ኢሳይያስ ብምእሳር፣ ምቕጥቃጥ፣ ብምርሻንን ብስደት ሰባትን ዝሕጎስ ሰብ ኢዩ። ግን ‘ከም ቀደም ይመስለክን ውሕጅ ይወስደክን’ ከም ዝበሃል፡ ግዜ ብቕልጡፍ ይቕየር ኣሎ።

እዚ ን44 ዓመታት ዝነቀወ ዝብኢ ሃገርና፡ ከም ውሉፍ ኣወል ቡን፣ ብግናይ መርኣያ ሰባት፣ ብጥሜትን ልመናን፣ ብሞትን መቕዘፍቲን ኢዩ ዝድሰት። ህዝቢ ኤርትራ ብክፉእ ወጅሃት ወልፉ ዘውጽእ ሰብ ምዃኑ ካብ ዝፈልጥ ሓያለይ ዓመታት ሓሊፎም ኢዮም። ካብታ ዝወፈረላን ዝኣመነላን ማዕተቡ ፍንትት ክብል ማለት ከኣ ፈጺሙ ዝሕሰብ ኣይኮነን። እዚ ዛጊት ፈውሲ ዘይተረኽቦ ምላቑ ጸጸራት፣ ንገጹ ኣብ ሓባል መስትያት ስለዝርእያ፡ ዘይሩ-ዘይሩ ምስ ክዉንነት ንክጋጮ ንዕድሉ ባዕሉ’ዩ ወሲንዎ።

ኣብ መዓልቲ ሰባት እንተዘይጸፍዐ፣ እንተዘይኣሰረን እንተዘይረሸነን ሕማም መርዘን ፈጋዕ ዘብሎ ዝብኢ ንግሆ ኢሳይያስ፣ ባህታኡ ንምርዋይ ኣሎ ዝበሃል እከይ ተግባራት ካብ መጀመርታ 70ታት ክሳብ ዓመተ 2001ን ሎሚን ኣብ ልዕሊ ኤርትራውያን ፈጺሙዎም ኢዩ። እዚ ማጨሎት ዘይተረኽቦ ጽሉል’ዚ ብመደብ ዝተላእከ ሰብ እንተዘይከውን፤ ስለምንታይ ብዘለዎ ስልጣን ዘይዓገበ? ኤርትራ ዲያ ንኢሳቶ? ህዝቢ ኤርትራ ድዩ ውሒዱዎ? ኤርትራ ዲያ ድኻ ኮይናቶ? ባህርያዊ ሃብቲ ዘይተዓደለት ዲያ ኮይናቶ ኤርትራ? ኣብ ኣገዳሲ ስትራተጂካዊ ኣቀማምጣ ስለዘየላ ዲዩ ክንድዚ ጽላለ? ህዝቢ ኤርትራ ዲዩ ገንዘብ ምኽፋል ኣብዩዎ…ከም ተጋዳላይ ዲዩ ዘየኽበሮ?…ወዱን ጓሉን ንክህብ ኣብ ዝተሓተተሉ ሰዓት’ዶ ሓንጊዱ ይፈልጥ’ዩ ህዝቢ ኤርትራ? እንታይ ደኣ’ሉ እቲ ጽላለ? ኢሳይያስ ንመስዋእቲ ደቂ ኤርትራ ዝኸሓደን ብናጽነት ኤርትራ ዝተጣዕሰን ዝብኢ ንግሆ ኢዩ።

እምበኣርከስ ስለምንታያት ኢልና መልሲ ኣብ ዘይርከቦ ሕቶታት ዝተነቑተ ኢሳይያስ፣ ብዋጋ ኤርትራን ኤርትራውያንን ንክጃመል ዝወሰዶ ምርጫ ምንባሩ ከም ጸሓይ ጾመ-ኣርበዓ በጣዕጣዕ ኢሉ በሪሁ ኣሎ። እቲ ሓደ ምኽንያት ገና ተሰዊሩና ዝጸንሐን ሎሚ በጨቕ ዝብል ዘሎን ሕልሚ ምጽናት ኤርትራዊ ዓሌት ኢዩ’ምበር ካልእ ምኽንያት ኣይነበሮን።

ዝብኢ ንግሆ ንፍርቂ ዘመን ኣብ ኢዱ ጨቢጡ ዝኸሽከሻ ግዜ፡ ደጊምሲ ሰቲዃቶ ኢያ። እታ ሕልማዊት ባላንቺና ከኣ ናብ ምትርባዕ ገጻ ትቀራረብ ኣላ። ኣብ ስግንጢር ሕልሙ ኣትዩ ዕንክሊል፣ ሓሸውየ፣ ጭር-ጭር ዓበደ ክጻወት ድሕሪ ምጽንሑ ድማ ሎሚ፤ ማጨሎት ከይተሓጽበ ብጽሉሉ ንክቃበጽ፡ ግዜ ንመልኣከ-ሞት ይጽበ ኣሎ።

እዚ ጽሕፍቶና ኮይኑ ኣደራዕ ወረደና። ጽሕፍቶ ኤርትራውያን ኢልና ድማ ኣኮማሲዕናዮ። ግን ኣብ ታሪኽ ሰባትን ጉዕዞ ማሕበረ-ሰብ ዓለምን፣ ከም ኮኾብ ሰሜን ንመዋእሉ ዘይቅየር ወይ ቦታ ዘይልውጥ ተርእዮን ስርዓትን የለን። ባህግና ከም ዑፈ መስቀል ንሓንሳብ ጥራይ ተራእዩ ዝጠፍእ ኣይኮነን። እቲ እንምነዮ ሰናይ ጽሕፍቶና፣ ጽሕፍቶ ሰላም፣ ዲሞክራሲ፣ ፍትሒ፣ ቅሳነትን ሕውነትን ዘይከም ባህጊ ዝብኢ ንግሆ፣ ናይ ግድን ክመጽእ ኢዩ።

ቢጊሓቱ እንጉይ ዝበለ ኢሳይያስ ከም ተካል ዝብኢ፣ ካብ ምኽሪን ሓሳባትን ደቀባት ኤርትራ ሓኪሉ ዝመሃዞም ተንኮላት፣ ኣብ መወዳእታ መጥፍኢኡ ከም ዝኾኑ ምንም ጥርጥር የብሉን ኤርትራዊ። መለለይኡ ዕግርግርን ኲናትን ዝኾነ ገበነኛ ገበተ፣ ሎሚ ህርፋኑን ናይ ጥንቲ ሕልሙን ናብ ዕራርቦ ጸሓይ ገጾም ይኸዱ ኣለዉ። ሕጊ ተፈጥሮ ስለዝኾነ እታ ዝዓረበት ጸሓይ ግዜ ሓልያ እንደገና ትበርቕ ኢያ። ካብ ሕጊ ተፈጥሮን ሕብረተ-ሰብን ሃውቲቱ ንሕጊ ኣራዊት ዝኣምን፡ ናብ ዕንኪላሎን ናብ ክቢ መጋርያ ኲናትን ዝነብር ኢሳይያስ ግን ሓንሳብን ንሓዋሩን ምስ ዓረበ፣ ዳግም ኣይክምለሰናን ኢዩ። እቲ ዓቢ ጸገምና፣ ጽሉል ዝፈጠሮ ስንብራት ንምጥፋእ ዓመታት ክወስድ ምዃኑ ከይደቀስና ዝፈታሕናዮ ሕልሚ ኢዩ።

ምፍኽኻር ምስ ክዉንነት: ምስ መቓልሕካ ካብ ምዝርራብ ዝፍለ ኣይኮነን። ግብረ-መልሱ ብስኽራን፣ ከንቱ ጃህራን ዕውልናን ካብ ዝገልጽ ሓያለይ ዓመታት ኣቑጺሩ ዘሎ ስሱዕ መራሒ ህግደፍ፣ መመሊሱ ናብ ግብ ዝበለ ጸልማት’ምበር ናይ ብርሃን ግዜ ክረኣዮ ኣይኮነን። እዚ ዛጊት ማጨሎት ዘይተረኽቦ ጽሉል ሰዓት ጥፍኣቱ ትኣክል ኣላ’ሞ፣ ክቡራንን ክቡራትን እንዳባ ህድእ ኢልኩም ተጸበዩ!

ኳደረ ህግደፍ ሕጂ ቋሬጣ ቀባሮ ኣዝዝ። ከምቲ ኣቦ ኣንበሳ ክመውት ቅበር፣ ኣንበሳ ክመውት ግን ዓዲ ውዓል ዝበሃል፤ ናብ ሓመድ ድበ ጽሉል ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ዘብ-ዘብ ዝብልን ጸሊም መንጠሊና ትኽደን ወይዘሮን እንተለዉ ንምርኣይ ድማ፡ ክንጽበ ኢና’ሞ ደጊምሲ ምቕናይ ጥራይ!!

ንእሾኽ እሾኽ’ያ ተውጽኣ፡ ኣራግጻኻ ግን ኣይትቐይር ኤርትራዊ። ግዜ ጥዑም’ዩ፡ ግዜ ሻርነት የብሉን! ግዜና ይመጽእ ኣሎ’ሞ ብተስፋ ተጸበ።

ሞት ክናና ንኢሳይያስ!
ዓወት ንህዝቢ ኤርትራ!

ኤርትራ ንኤርትራውያን ! ንመን ድኣ….?

ሓቂ ኣብዘይ ግዚኡ ሓሶት ኢዩ፡፡ ነዚ ኣርእስቲ እዚ ወሲደ ንኽጽሕፍ ዘገደደኒ ነገር እንተሃልዩ ብዙሕ እዩ፡፡ ሎሚ ንኹሉ ሓደ ብሓደ ክዝርዝሮን ክኣትዎን ኣይደለኹን፡፡ እቲ ምንታይ ሓቂ ኣብ ዘይ ግዚኡ ሓሶት ኢዩ፡፡ ስለ ዝኾነ ነቲ ናይ ሓምሳ ዓመታት ዝተመስረሐ ትያትሮታት ኢሳይያስን ደቂ ዕቁቡን ኣፍና መሊእና እዚዩ እቲ ሓቂ ክንብል፡ ዘመነ ምስማዕን ምጽሓፍን ምዝራብን ዘመነ ሓቂ ዝግለጸሉ ግዜ፡ ርሑቕ ኣይክኸውንን ኢዩ፡፡ ኢሳይያስን እቶም ፍረ ክርዳድ ኢሳያስን ዝኾኑ ሃሱሳቱን ግን ንህዝቢ ጥራይ ዘይኮኑ ዘጽንቱ ዘለዉ፡ ታሪኽና እውን ንሶም ብዝደልይዎ ሰናኒዖሞ ኢዮም፡፡ ነዊሕ ዓመታት ብዝተሰናነዐ ሓሶት ታሪኻት ኣእዛኑ ጸሚሙ የዒንቱ ንዝዓወረ ህዝቢ ሎሚ ኣብዘይ ግዚኡ እቲ ሓቂ እዚዩ እንተበልካዮ፡ ግር ክብሎን ኣይ ኣይፋልኩምን ክብልን ከም ዝኽእል ርግጸኛ እየ፡፡ ስለ ዝኾነ ነቲ ኩልና ንደልዮን ንብህጎን ዘመነ ሐቂ፡ ዘመነ ፍትሒ፡ ዘመነ ሓሳብካ ብዘይፍርሂ ትገልጸሉ ርሑቕ ዘይኮነ ግዜ ንሽዑ ክገድፎ፡፡ ዝተወሰነ ንእሽቶ ሓሳበይ ግን፡ ነቶም ኤርትራ ንኤርትራውያን ኣብ ዝብል ብደምናን ድምጽናን ዘረጋገጽናዮ ሓቂ፡ ጅሆ ተታሒዞም ኣብ ድንግርግር ኣትዮም ድንግርግር ዘብሉ ዘለዉ ገለ ክብሎም፡፡

ብሓቂ ዲና ነዛ ብኣእላፍ ኩቡር መስዋእቲ ብሉጻትን ብድምጺ መላእ ሕብረተሰብ ኤርትራን ናጽነታ ዘረጋገጸት ሉኡላዊት ሃገር፡  ገለ ኮትሮማንዲስታ ሰባት ከይሸጥዋን ንኢትዮጵያ ብፍላይ እውን፡ ነቲ ኣብ መልሓስ ብዙሓት ህግደፍ ዝወቀጦ ወያነ ኣሕሊፎም ከይህብዋን ንፈርሕን ንስከፍን ንጠራጠርን ዘለና…..? እዚ ኢሳይያስ ዝዘረኦ መርዚ ግን ከኣ ናይ ዓያሹ ትያትሮ፡ ንዓና ንኤርትራውያን ክሳብ ክደይ ኣዓሺዉናን ኣገሪሁናን ሎሚ ካብ ዝኾነ ይኹን እዋን ንላዕሊ በሪሁልና ክኸውን ተስፋ ይገብር፡፡ ኤርትራ ንኤርትራውያን ዝብል ግዚኡ ዝሓለፎ መሪሕ ጭረሖ ተሓንጊጦም፡ ቋንቋ እቲ ንጥፍኣትና ዝሰርሕ ዘሎ ዝደግሙ ግሩሃት ተቓለስቲ፡ ወይ እውን ኮነ ኢሎም ኣብ ሓሸውየ ክንነብር ዝደልዩ መሳርሒ እቲ ስርዓት ዝኾኑ ሃሱሳት፡  ንኤርትራዊ ሕብረተሰብ በቃ ከምታ ዘለዋ እናሰሓቐ ውሕጅ ጥፍኣት ህግደፍ ክወስዶ ይሰርሑን ይገብሩን ኣለዉ፡፡ ሎሚ ኣብቲ ዝኸፈአ መድረኽ ኢና ንርከብ ዘለና፡፡ ስለ ዝኾነ እቲ ኢሳይያስን ሃሱሳቱን ዝደረስዎ ትያትሮ ክንመራመረሉ ይግባእ፡፡ ኤርትራ ናይ ኤርትራውያን ኮይና ኢያ፡፡ ሕቶ ኤርትራ ንኤርትራውያን ብመስዋእትናን ድምጽናን ኣብ ቅድሚ ተዓዛብነት ሕቡራት ሃገራት መኸተምታ ጌርናሉ ኢና፡፡ ኤርትራ ናይ ዋናታታ ኤርትራውያን ኮይና ኢያ፡፡ ኣርባዕተ ነጥቢ፡፡

ሃዋርያዊ መልእኽቲ ጳጳሳት ኮተሊካዊት ቤተክርስትያን ኤርትራ፡ ስለምንታይ ሓውኻ ኣበይ ኣሎ ዝብል ኣርእስቲ ሰይሞም ነቲ ኣዝዩ ረዚን ሓሳብ ናብ ህዝቢ ዘርጊሖሞ ደጋጊምና ንመርምሮ፡፡ እቲ ኤርትራ ንኤርትራውያን ክትከውን ግንባሩ ዝሃበ፡ ዝተሰወኣ፡ዝሰንከለ፡ ዝኸርተተ፡ ኣቡኡን ኣዲኡን ንስለ ኤርትራ ሞባእ ዝኸፈለ ወዲስዉእ፡ እቲ ወላድ መኻን ዝኾነ ስድራቤታት ኩሉ ኣበይ ኣሎ…..? እዚ ንብሎ ዘለና ሕጂ ካብታ ዝፈትዋ ዓዱ መሪርዎ፡ ጨኒቕዎ ብጅምላ  ዝስደድ ዘሎ ህዝቢ ኢዮኮ ኤርትራ ንኤርትራውያን ክትከውን ኩሉ እንትንኡ ዝወፈየ፡፡ እዚ ኤርትራ ናይኤርትራውያን ክትከውን ዝተሰወአ ዝሰንከለ ዝተኻላበተ ህዝቢ ሎሚ ኤርትራ ናቱ ከይተኸውን ዝገበር ዘሎ ድኣ መንዩ..? እቲ ፍትሒ ተረጊጹ ሃገር ንወዲ ሃገር ብምባል ብትብዓት ዝቃለስ ዘሎʼዶ፡ ወይስ እቲ ንጥፍኣትና ድግድጊት ዝተዓጥቀ ህግደፍ….?

ኤርትራ ንኤርትራውያን! ንወድያመን ድኣ…..? ንሶማልያውያን፡ ንሱዳናውያን፡ ንኣሜሪካውያን ወይስ ከምቲ ህግደፍን ሃሱሳት ህግደፍን ዝብልዎ ንኢትዮጵያን ንወያነ….? እዚ ናይ ዓያሹ ትያትሮ ሎሚ ክንቕሓሉን ክንልብመሉን ይግባኣና፡፡ ኤርትራ ናይ ኤርትራውያን ሓንሳብን ንሓዋሩን ኮይና ኢያ፡፡ ኤርትራ ናይ ኤርትራውያን ክትከውን መላእ ሕብረተሰብ ኤርትራ ተቓሊሱ፡ ተሰዊኡ፡ ሰንኪሉን ንዓመታት ከርተት ኢሉን ኢዩ፡፡ ዓስቢ መስዋእቱን ምስንካሉን ከርተቱን ገድሉን ድማ፡ ኤርትራ ናይ ኤርትራያን ኮይና ኢያ፡፡ ሎሚ ነቲ ብደምናን ድምጽናን ዘረጋገጽናዮ ሓቂ ደጊምና ኣብ ዋጋ ዕዳጋ ከነእትዎ ኣምበይ ምተገበኣን፡፡ ግዳ ገሌና ብዘይፍላጥ ስሚዒትን ውሕጅ ሓሶት ህግደፍን ገፊዑና፡ ገለ ድማ ሕልፈትና ከምታ ኢሳይያስን ሃሱሳቱን ዝተለምዋ ክርዳድ ምእንቲ ክንፈሪ፡ ብቓልስናን መስዋእትናን ድምጽናን ዘረጋገጽናዮ ሓቂ ኮር ተገምጠል ኮይኑ ንርእዮ ኣለና፡፡ ብሓቂ እቲ ምዃን ተሳኢኑ ዘሎ ግን፡ ኤርትራውያን ናይታ ዝተሰዋእናላ፡ ዝሰንከልናላ፡ ዝተሞቓሕናላ፡ ዝተጋደልናላን ዝኸርተትናላን ኤርትራ ክንከውን ኣይከኣልናን፡፡ ሕልፈት መዋእልና ትማልን ሎምን ሓደʼዩ ዘሎ፡፡ ትማሊ ተጓኒና ሎሚ እውን ብዝገደደ ተጓኒና፡፡

ኤርትራ ንኤርትራውያን! ኣብቲ ርሱን ፖለቲካዊ መድረኽ መፋርቕ ኣርበዓታት ብሓርበኛታት ተቓለስቲ ኣቦታትናን ኣበሓጎታትናን ኣብ ግዚኡን ሰዓቱን ዝመጸን ዝተላዕለን ሕቶ መንነትናን ክብረትናን ኢዩ፡፡ ኣብቲ ተሃዋስን ተኣፋፍን ግዜ ጉዳይ ኤርትራን ኤርትራውያንን ሓበጀረዋይ መልክዕ ሒዙ ስለ ዝነበረ፡፡ እዋን መርገጺኻን ኤርትራውነትካን ኣነጽር ዝበሃለሉ ግዜ ስለ ዝነበረ፡፡ ኤርትራ ብሓደ ወገን ናብ ኢትዮጵያ ትተሓወስ፡፡ በቲ ካልእ ወገን ኤርትራ ከም ስጋ ጉዚ ትጎዛዘ፡፡ ኤርትራ ከም ቆልዓ ሕድሪ ብሞግዚትነት ትጽናሕ…..ካልእ ካልእ ዝበሃለሉ ግዜ ስለ ዝነበረ፡፡ እቶም ኣብ ታሪኽና እንሕበነሎም ሓርበኛታት ኣቦታትና ኤርትራ ኣይትቑርመም ኣይሽርመም፡ ኣይትጉዘ ኣይትቆራረስን፡ ናይ ኤርትራውያን ኢያ ብምባል ጸኒዖም ተቓሊሶም፡፡ ሕማቕ ናይ ታሪኽ ኣጋጣሚ ኮይኑ ግን ማሕበረሰብ ዓለም ድምጺ ህዝቢ ዓፊኑ ግጉይ ውሳነ ሂቡና፡፡ ከም ሳዕቤኑ ድማ ነቲ ኤርትራ ንኤርትራውያን ዝብል ሓቀኛ ቃልስና ብሰለማውን ሕጋውን መገዲ ስለ ዝሰኣናዮ ጠበንጃ ኣልዒልና፡፡ ንሳላሳ ዓመታት ገድልን መስገደልን ሓሊፍና፡፡ ዓሰርተታት ኣሽሓት መስዋእቲ ከፊልና፡፡ ሰንኪልና ከርቲትና ተዎቒሕና ተሰዲድና እውን፡፡ ብቓልስናን መስዋእትናን ድማ ነቲ ኤርትራ ንኤርትራውያን ዝብል ሕቶና መሊስናዮ፡፡ ኤርትራ ናይ ኤርትራውያን ሓንሳብን ንሓዋሩን ኮይና፡፡ ነዚ ከቢድ መስዋእቲ ዝኸፈልናሉ ዝተመለሰ ሕቶና ሎሚ መንዩ ዝጠራጠረሉ….? ኣይንዓሹ ኣይንገራህ ኣሕዋት ኢሳይያስ ዝደረሶ ገና ውስጠዘ ሚስጢራቱ ዘይተቐልዐ ውሕጅ እናሰሓቕና ኣሰርና ከየጥፍኣና፡፡

እስከ ሓንቲ ሕቶ ኣልዒለ እዚ ቀዳማይ ክፋል ጽሑፈይ ናብቲ ካልኣይ ክፋል ከሰጋግሮ፡፡ እዛ ብቓልሲ ህዝብን ብመስዋእቲ ብሉጻትን ብድምጺ መላእ ሕብረተሰብ ኤርትራን ነጻን ሉኡላዊትን ዝኾነት ሃገር፡ ክሸጣን ብፍሉይ እውን ንኢትዮጵያ ኣሕሊፉ ክህባን ከረክባን ዝቃለስ ተቓላሳይ ኣሎ ኢልና ንሓስብ ዶ….? ኣብ ደምበ ተቓውሞ ብጭቡጥ ከምዚኦም ዓይነት ተቓለስቲ ኣለዉ….? ሃገር ክበሃል ከሎ መሬት ባሕሪ ዘይኮነ ህዝቢ ኢዩ፡፡ ነዚ ገድልን መስገደልን ዝተሳገረ ንመሰልን ሪምን መስዋእቲ ዝኸፈለ፡ ህዝቢ ከምኣቕሓ መሸጣ ክትሸጦን ክትልውጦን ከ ይከኣልʼዶ ይኸውን…..?  መልሲ ንነበብቲ፡፡

ካልአይ ክፋል ይቕጽል

ሚካኤል እምባየ (ኣራንቺ)

[email protected]

Tele 251-921924501

14 ሓምለ 2014

ካብ ግዱሳት ዜጋታት

ጅምላዊ ምዕጣቕ ህዝቢ ኤርትራን ምዕባለኡን፡፡

1.ሓጺር ድሕረ ባይታ

ፕረዚዳንት ኢሳያስ ኣብ ሚያዝያ 2012 ህዝቢ ብጃምላ ናይ ምዕጣቕ በይናዊ መደብ ኣውጺኡ፡፡ በይናዊ መደብ ማለት እንተወሓደ እቲ ካብነ ሚኒስተራት፡ ኣማሓደርቲ ዞባታት፡ ላዕለዎት ሓለፍቲ ሰራዊት፡ ላዕለዎት ሓለፍቲ ህግደፍን ጸጥታን እቲ ሃገር ዝበሃሉ ኣካላት ዘይዘተይሉን ይኹን ዶ ኣይኹን ርእይቶኦም ዘየንበርሉን ከም ልማዱ ፕረዚዳንት በይኑ ዝወሰኖ መደብ ምንባሩ ንምብራህ ኢዩ፡፡ ኣተግበርቲ እዚ መደብ ካብዞም ላዕሊ ዝተረቑሑ ኣተግበርቲ ኣካላት ብዝተፈልየ፡ ፕረዚዳንት ባዕሉ ብዝመዘዞም ውልቀሰባት ብመሪሕነት ብርጋዴር ጀነራል ተኽለ ክፍላይ (ተኽለ ማንጁስ) ምስ በዓል ብርጋዴር ጀነራላት ፍጹም ገብሪሂወት (ወዲ መምህር)፡ ገብረሂወት ዞሞ (ወዲ ሊቀ)፡ ኣብ ሕድሕድ ዞባታት ዝነበሩ መራሕቲ ዕቑር ክፍላተ ሰራዊትን ክፍጽምዎ ተኣዚዞም ዘተግበርዎ ኢዩ፡፡

ዕላማ ጃምላዊ ምዕጣቕ ህዝቢ ኤርትራ “ውሽጣዊን ግዳማዊን ተጻብኦ ጸላእቲ ንምምካት ዝካየድ ቅድመ ድልውነት” ዝብል ሽፋን እኳ እንተነበሮ ድሕሪ’ቲ ሽፋን ዝነበረ ቀንዲ ዕላማ ግን ኣብ ልዕሊ ምዱብ ሰራዊት ኤርትራን ሓለፍቱን ምጥርጣራት ዘሕደረ ፕረዚዳንት ካብ ሚኒስትሪ ምክልኻል ፍጹም ንጹል ምሕደራ ዘለዎ ቀጥታ ባዕሉ ዝመርሖን ብዝደለዮ ኣግባብ ዘማእዝኖን ኣብ ስልጣኑ ስግኣት ዘይብሉ እሙን ካልኣይ ሰራዊት ኢሳያስ ንምህናጽ ዘንቀደ ውጥን እዩ ነይሩ፡፡

ህዝቢ ኣስመራ ከምዝዝክሮ ኣብ’ዚ ህዝቢ ብጅምላ ናይ ምዕጣቕ መደብ ኣብ ኣስመራን ከባቢኡን ኣብ ሓለዋን ማእቶትን ዝነበራ ምዱብ ኣሃዱታት ክፍላተ ሰራዊት 525፡ ክ/ሰ 22፡ ዕቑር ሰራዊት 59 ካብ ከባቢታት ኣስመራ ክወጻ ተገይሩ ነይሩ፡፡ እዚ ውሳነ’ዚ ብፕረዚዳንት ዝተወሰነ ኮይኑ “ወያነ ንዝጀመረልና መጥቃዕቲ ንምክልኻልን ጸረ መጥቃዕቲ ንምክያድን” ዝብል ጉልባብ እኳ እንተነበሮ ቀንዲ ዕላምኡ ግን በዘን ኣሃዱታት ዝሰግአ ፕረዚዳንት ካብ ጥቕኡ ንምርሓቐን ኮነ ኢሉ ዝወሰዶ ስጉምቲ ኢዩ ነይሩ፡፡ ምስዚ ተኣሳሲሩ ዝረአ ኣብቲ ግዜ ዝተፈጸመ ናይ ዝተፈላለዩ ግንባራት ጨንፈር ኣብያተ ጽሕፈት፡ ናይ ሚኒስትሪ ምክልኻል ስታፋት ካብ ኣስመራ ክርሕቑ ዓቕሚ ሰቦም ክቕንሱ ንበለዛ ክእከቡ ዝብሉ ፍልይ ዝበሉ ምክልባት ጺዒቑ ዝተረኣየሉ እዋን ኔሩ፡፡

ሓምለ 2012 ኣብ ዝተኻየደ ኣኼባ ካቢነ ሚኒስተራት ካብ ኣጀንዳ ወጻእ ነዚ ጃምላዊ ምዕጣቕ ኣልዒሎም ገለገለ ሚኒስተራት ከምዚ ዝኣመሰለ ካብ ኣፍልጦናን ውሳነን ወጻእ ዝፍጸም ዘሎ ሓደገኛ ፖሊሲ ኣይንቕበሎን ዝብል ልሙስ ተቓዉሞታቶም ኣስሚዖም እኳ እንተነበሩ ካብ ምዕዝምዛም ዝሓለፈን ንህዝቢ ካብ ከልበትበት ዘድሓነን ግን ኣይነበረን፡፡ በዚ ምዕጣቕ ህዝቢ ዘይተሓጎሱን ዘዕዘምዘሙን መብዛሕትኦም ላዕለዎት ሓለፍቲ ብፍላይ ከም በዓል ፍሊጶስ፡ ወዲ ሃብተስላሰ፡ ጀነራል ሰብሓት፡ ወዲ ልብሱ፡ ሃይለ ሳሚኤል ቻይና፡ ስምኦን ገብረድንግል፡ ጠዊል፡ ኣቶ መስጦፋ ኑርሕሴን፡ ገለገለ ላዕለዎት ሓለፍቲ ህግደፍን በብናይ ገዛእ ነብሶም ምኽንያታት ተቓዉሞታቶም የንጸባርቑ ምንባሮም ይፍለጥ፡፡

ይኹን እምበር እዞም ብመደብ ምዕጣቕ ባህ ኣይበሎምን ዝበሃሉ ላዕለዎት ሓለፍቲ መንግስትን ግንባርን ዋላ ባህ ኣይበሎም ንበይናዊ ውሳነ ፕረዚዳንት በዲሆም ህዝቢ ካብ ግዱድ ዕስክርናን ምክልባትን ከድሕንዎ ክሳብ ዘይከኣሉ ትርጉም ዝነበሮ ተቓዉሞ ኔሩ ተባሂሉ ክዝረበሉ ኣይከኣልን፡፡ ካብኦም ንላዕሊ ብዝሓሸን ኣብ መላእ ህዝብና ብሩህ ተስፋ ፈጢሩ ቦግ ኢሉ ህልም ዝበለ ብማእከለዎትን ታሕተዎትን ኣባላት ሰራዊትን ካድራትን ንፕረዚዳንትን ጉጅልኡን ኣዝዩ ዘሰንበደ ኣንጻር ፖሊሲታት ጉጅለ ኢሳያስ ተጠሊዑ ዝኣወጀ፡ ዓለም ዘዛረበ ሃንደበታዊ ስርሒት ፎርቶ (21 ጥሪ 2013) ኣካይዶም፡፡ እንተኾነ ግዳ በቶም ላዕለዎት ሓለፍቲ ምስ ጉጅለ ኢሳያስ ወጊኖም ነቲ በይናዊ ውሳነ ኢሳያስ ይኣክል! ብምባል ሃንደበት ቦግ ንዝበለ ጸረ ኢሳያስ ዓመጽ ብዝሑል ማይ ጀሊሖም ዕድመ ምክልባት ህዝቢ ከምዝናዋሕ ብምግባር ታሪኽ ዘይርስዖ ገበን ፈጸሙ፡፡

እቲ ህዝቢ ብጅምላ ናይ ምዕጣቕ ውጥን ኢሳያስ ኣብ ኤርትራ ክሳብ 75 ዝዕድሚኦም ብዕድመ፡ ብሓዘን ውላዶንም ሕሱም መነባብሮን ደርቆስቆስ ዝበሉ ኣቦታትን ኣዴታትን፡ ክሳብ ዳሪክቶር ጀነራል ጽፍሒ ዘለዎም ኣብ ኩለን ጽላታት ዝነጥፉ ሰራሕተኛታት መንግስቲ፡ ኣብ ኩለን ሆስፒታላትና ዝዓዩ ላዕለዎት ሓካይም፡ መማህራን፡ ሰራሕተኛታት ባንኪ…ብሓፈሻ ዳርጋ ኩሉ ሰራሕተኛ መንግስቲ፡ ኣሳሰይቲ ሆቴላት፡ መራሕቲ መካይን፡ ነጋዶ፡ ሓረስቶት፡ ስንኩላን ጥዩሳት፡ ከካብ ምዱብ ሰራዊት ኣሃዱታቶም ናይ ገዛእ ነብሶም ፍታሕ ወሲዶም ወይ ከኣ ብቋንቋ ህግደፍ “ኮብሊሎም” ቀትሪ ቀትሪ ተሓቢኦም ለይቲ ጸልማት ተኸዊሎም ምስ ስድርኦምን ውላዶምን ዝራኸቡ ኣብ ከባቢታት ዓዶም ዝተሓብኡ ወትሃደራት ብግፋን ብኣስገዳድን ኣብ ዘመነ ዕጥቃዊ ቃልሲ ንናጽነት ካብ ስርዓት ደርግ ዝተማረኸ ዘመን ዝሓለፎ ዝኣረገ ጠበናጁ ምዕጣቕ ቀጺሎም፡፡

ከዕጥቑ፡ ክዕልሙ፡ ክውድቡን ክመርሑን ብፕረዚዳንት ስልጣን ዝተዓደሎም መራሕቲ ኣሃዱታት ዕቑር ሰራዊት (ዞባዊ ሰራዊት) ነቲ ዝኣረገ ጠበናጁ ብመካይን ጸጽዒኖም ዓዲ ዓዲ እናዞሩ ብመሰረት ጻውዒት ናብ መእከቢ ቦታ ክርከቡ ንዘይከኣሉ ዜጋታት ናብ ሕድሕድ መንበሪ ኣባይቶም ብምዟር ዓደልዎም፡፡ ክዓጥቕ ዝግበኦ ሰብኣይ ኣብ ገዝኡ እንተዘይጸኒሑ ከም ረዲኤት እኽሊ በዓልቲ ቤቱ ቆጺራን ፈሪማን ክትቅበሎ እንዳገደዱ ድማ ዓዲሎምዎ፡፡

ዕደላ ጠበናጁን ዕጥቅን፡ ድሕሪ ምውዳእ ዝዓጠቐ ህዝቢ ኩሉ በቢዞባታቱ ናብ መባእታዊ ወትሃደራዊ ታዕሊም ክኣቱ ተገብረ፡፡ ዝሰንከለ፡ ዝጸመመ፡ ዝዓወረን ኣብራኹ ዝጠለሞ ሽማግለን መንግስታዊ፡ ህዝባዊን ውልቃውን ዋኒኑ ሓዲጉ ኣብ ግዱድ ወትሃደራዊ ታዕሊማት ተጸምደ፡፡ ኣጋወጋሕታ ካብ ሰዓት 4፡30 ክሳብ ሰዓት 10፡30 ቅድሚ ፋዱስ ብዝተሰርዑ መዓልታዊ ፕሮግራማት መሰረት ንሰለስተ ወርሒ ዝኣክል ኣብ ስራሕቲ ምዕላም ተጸምደ፡፡ በቢዞባታቱ ድሕሪ ዝተኻደ ወትሃደራዊ ታዕሊማት ንምረቓ እንዳተብሃለ ማእለያ ዘይብሉ ወጻኢታት ካብ ቤትጽሕፈት ፕረዚዳንት እንዳተሰለዐ ንሕሩድን ንመስተን ፍሰስ ተፋሰስ ኮነ፡፡ ኣብ ሕድሕድ ዞባታት ዝተኻየደ ንተዓላሞ ምረቓ ተተባሂሉ ዝወጽእ ዝነበረ መላይን ገንዘብ ንብልሽውና ኣዝዩ ዝተመዓራረየ፡ ውልቀ ሰባት ኣዝዮም ዝበልጸግሉ ኣጋጣሚታት ኮነ፡፡ ኣብ ሕድሕድ ዞባታት ዝተኻየደ ናይ ተዓለምቲ ምረቓ ብርጋዴር ጀነራል ተኽለ ማንጁስ ቆጽሊ ከንብረሉ ናይ ግድን ስለዝነበረ ናይ ግዜ ምርጻም ከየጋጥም ኮነ ተባሂሉ ተሓሲብሉ ብግዜ ተሰሪዑ ይካየድ ነበረ፡፡ ናብ ኩሉ መዕለሚ ቦታታት እንዳኮለለ ከኣ በይኑ ተኽለ ማንጁስ ይምርቖ ነበረ፡፡ ኣብ እዋን ምረቓ ተዓለምቲ ተኽለ ማንጁስ ዘስምዖም ዝነበረ ብደዐታት ጸብጺብካ ዝውድኡ እኳ እንተዘይነበሩ፡ ካብ ገለ ብደዐታቱ ብጭልፋ ግን “ህዝባዊ ሰራዊት” እቲ ቀንዲ ተኣማኒ ሰራዊት ኤርትራ ምዃኑ፡ ኣብ ልምዓትን ኣብ ምክልኻል ሃገርን ብተኣማንነት ክሳተፍ ዝግበኦ ዋልታ ሃገር ምዃኑ፡ ድሕሪ ሕጂ ዘይንቕንቖ ሓይሊ ኢኹም ዘፍርሰኩም መራሒ ፍጹም ከምዘይህሉ …ወዘተ ዝኣመሰሉ ነበሩ፡፡

ድሕሪ ብቑሪን ኣሳሒታን ከምኡ እውን ብጸሓይን ውዑይ ኪሎማን ጽዑቕ ወትሃደራዊ ታዕሊማት ዝወሰደ ህዝቢ ቀጺሉ፡ ናብ ምውድዳብን ምስርራዕን መደብ ኣተወ፡፡ ኩሉ ዝዓጠቐ ህዝቢ በቢንኡስ ዞብኡ ብብርጌዳት ተወደበ (ተሰርዐ)፡፡ መስርዕ፡ ጋንታ፡ ሓይሊ፡ ቦጦሎኒ፡ ብርጌድ ተባሂሉ ከኣ ልክዕ ከምቲ ናይ ምዱብ ሰራዊት ተሰየመ፡፡ ሕድሕድ ንኡስ ዞባ ወይ ምምሕዳር ከባቢ ልክዕ ከምቲ ኣወዳድባ ምዱብ ሰራዊት ብብርጌድ ተሰርዐት፡፡ ብርጌዳት ተኣኻኺብን ድማ ማእለያ ዘይብለን ክፍላተ ሰራዊት ኣቖማ፡፡

ኩሉ ሰማዕን ኣንባብን ክርድኦ ዘለዎ ግን ቅድሚ ምዕጣቕ “ህዝባዊ ሰራዊት” ካልእ “ዕቑር ሰራዊት” ሓድ ሓደ ሻዕ እውን “ዞባዊ ሰራዊት” እንዳበሉ ይጽውዕወን ኢዮም፡ ልክዕ ከምቲ ምዱብ ሰራዊት ደሞዝን ወርሓዊ መቑንን ኣወዳድባን ዘለወን ኣብ መላእ ሃገር ዝርከባ 8 ክፍላተ ሰራዊት እየን፡፡ እዘን ኣሃዱታት ክፍላተ ሰራዊት ቅድሚ 2012 ኣብ ትሕቲ ሚኒስትሪ ምክልኻልን በብግንባሩ ይመሓደራ ነይረን፡፡ ካብ ሚያዝያ 2012 ግን እዚአን እውን ካብ ሚኒስትሪ ምክልኻል ወጺአን ኣብ ትሕቲ ቤ/ጽሕፈት ፕረዚዳንት ብኣላይነት ተኽለ ማንጁስ ክምርሓ ተኣዘዛ፡፡

ኣስማት እዘን ክፍላተ ሰራዊት ክ/ሰ 53 ሰራየ፡ ክ/ሰ 55 ኣካለጉዛይ፡ ክ/ሰ 59 ሓማሴን፡ ክ/ሰ 57 ጋሽባርካ፡ ክ/ሰ 61 ከባቢ ሰሜናዊ ሳሕል፡ ክ/ሰ 63 ዓንሰባ፡ ክ/ሰ 65 ከባቢታት ተሰነይ፡ ክ/ሰ 67 ደንከል ከባቢ ዓሰብ፡፡ ሕድሕድ ክ/ሰ ብ4 ክሳብ 5 ብርጌዳት ዝተወደባ፡ ዕጥቀን ብጀካ ኣብ ምዱብ ሰራዊት ብወሃቢ ድጋፍ ዝዕጠቕ ኣጽዋር ካልእ ኩሉ ልክዕ ከምቲ ምዱብ ሰራዊት ብስታንዳርድ ዝተዓጥቃ፡ ብኮሎኔላት ዝመዓርጎም ሓለፍቲ ዝእዘዛ፡ ብህልው ዓቕሚ ሰበን ካብቲ ምዱብ ሰራዊት ዝሓሻ ነይረን፡፡ መስርዕ ጋንታን ሓይልን ዝበሃል ውደባታት ክሳብ ቀረባ ኔርወን፡፡ ሕጂ ግን መብዛሕትአን ዓቕሚ ሰበን ተመናሚኑ መስርዕን ጋንታን ተደምሲሱ ከም ሃገረን ብሓይሊ ይስርዓ ኣለዋ፡፡

ንኣብነት ዝኣክል ብኮሎኔል ባህረ ደባስ (ወዲ ደባስ) ትእዘዝ ናይ ዞባ ጋሽ ባርካ ክ/ሰ 57 ኣብ ታሕሳስ 2010 6,613 ጠቕላላ ዓቕሚ ሰብ ነይርዋ፡፡ ጥቅምቲ 2013 ግን 3,344 ዓቕሚ ሰብ ሒዛ ተሪፋ፡፡ እቲ ዝተረፈ 3,269 ዓቕሚ ሰባ ኣብ ውሽጢ ክልተ ዓመት ጠፊኡ ተበታቲኑ፡፡ ካብዚ ብዝኸፍአ ድማ ኣብ ኣካለጉዛይ ትርከብ ብኮሎኔል ብርሃነ ኣንጤኖስ (ወዲ ኣንጤኖስ) ትምራሕ ኣሃዱ ክ/ሰ 55 ከምዝኾነት ርጉጽ ኢዩ፡፡

እምበኣር እዘን ካብ ሚኒስትሪ ምክልኻል ተመንጢለን ቀጥታ ናብ ትሕቲ ምምሕዳር ቤ/ጽ ፕረዚዳንት ዝኣተዋን ብውክልና ብርጋዴር ጀነራል ተኽለ ማንጁስ፡ ዝምርሓን ኣሃዱታት ዕቑር ሰራዊት እየን ነቲ ጃምላዊ ምዕጣቕ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ትሕቲ ተኽለ ማንጁስ፡ ወዲ መምህርን ወዲ ሊቀን ኮይነን መሪሐንኦ፡፡ ክሳብ ሕጂ ከኣ ብጀካ “ህዝባዊ ሰራዊት” ዞባ ማእከል (ኣስመራን ከባቢኣን) ኣብ ኩሉ ከባቢታት ዝዓጠቐ “ህ/ሰራዊት” ክመርሐኦ ዝጸንሓን ዝመርሐኦ ዘለዋን ንሳተን ኢየን፡፡

በዝሕን ኣወዳድባን “ህዝባዊ ሰራዊት”፡

ሓፈሻዊ ኣወዳድባ “ህዝባዊ ሰራዊት” ልክዕ ከምቲ ኣብ ላዕሊ ዝተገልጸ ኣወዳድባ ምዱብ ሰራዊት ካብ መስርዕ ክሳብ ብክ/ሰራዊት ኢዩ ተወዲቡ፡፡ ካብኡ ንላዕሊ ኣብ ሓደ ኣውራጃ ንዝርከባ ክፍላተ ሰራዊት ኣኪብካ ብደረጃ እዚ (ግንባር) ንምስራዕ ብተኽለ ማንጁስ ወጺኡ ዝነበረ መደብ ነይሩ፡፡ እንተኾነ ግና እቲ መደብ ምስተወጠነ ዘራጊቶ ኣትያቶ ሕጂ ኣይኮነን ብግንባር ብብርጌድ ኣብ ምቕጻሉ ውን ኣብ ኣስጋኢ ደረጃ በጺሑ ኣሎ፡፡

እቲ ሓደ እዚ ጥራይ ዘይኮነስ ዝተፈላለያ እዝታት ብምፍጣር ኣዛዚ ካልኣይ ሰራዊት ኤርትራ ክኸውን ዝተመነየ ተኽለ ማንጁስ ኣብዛ እዋን እዚኣ ይትረፍ እዚ (ግንባር) ነታ ንነዊሕ ዓመት ዝሃነጻ መጋበርያ ብልሽውንኡ ዝኾኑ እሙናትን ኣባላትን ስታፋቱ ከማን ኩላ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ኣትያ ትርከብ፡፡ ተኽለ ማንጁስ እውን እንተኾነ ሎሚ ዶ ጽባሕ ተርክበለይ እንዳበለ ሪጋ ሒዙ ኣብ ትጽቢት ኢዩ ዝመስል ዘሎ፡፡ ካብ ገጽ ህዝብን ብጾቱን ተኸዊሉ ህጣሙ ኣጥፍኡ ዳርጋ “ተኽለ ማንጁስ ዝረኣየ ዓይኑ ይብራህ” ዝብል ሓበሬታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ምልጣፍ ጥራይ ኢዩ ተሪፍዎ እምበር ካብ ገጽ ህዝቢ ካብ ዝኽወል ካብቲ ክመርሖ ምዃኑ ኣብ ቀብሪ ሽመቱ ዝተገልጸሉ ምዕራባዊ እዚ ካብ ዝስወር ነዊሕ ገይሩ ኣሎ፡፡

ተኽለ ማንጁስ “ህ/ሰራዊት” ጥራይ ኣይኮነን ሃኒጹ ኣዝዮም ብዙሓት ከም በዓል ኣዳርሰር፡ ሓሽፈራይ፡ ኣብ ኣስመራ ድማ ብደሆ ዝበሃል ንሱ ጥራይ ዝመርሖም ኣብያተ ማእሰርቲ ሃኒጹ ማእለያ ዘይብሎም ዜጋታት ኣሲሩ ገፊዑ ኢዩ፡፡ እንተኾነ ሕጂ እቲ ዝሃነጾ ናይ ኣስመራ ብደሆ ዝበሃል ቤት ማእሰርቱ እውን ብጀነራል ፍሊጶስ ፈሪሱ ኣሎ፡፡

ካብ መራሕቲ መሳርዕ ክሳብ መራሕቲ ሓይሊ ካብቲ ሓፋሽ ዕጡቕ ካብ ባዕሉ ዝተመዘዙ ክመርሕዎ ዝተገብረ ኮይኑ፡ ካብ እዚ ቦጦሎኒ ንላዕሊ ቦጦሎኒ፡ ብርጌድን ክፍለ ሰራዊት ግን ምስ ምሉእ ስታፋቶም ብላዕሊ ዝተመደቡ ወትሃደራት ወይ ተጋደልቲ ነበር ክመርሕዎ እዩ እቲ ፖሊሲ ኢሳያስ፡፡ እዞም ካብ ቦጦሎኒ ንላዕሊ ዝመርሑ ሰባት መብዛሕትኦም ድስኩላት፡ ጥዩሳት፡ ተመላለስቲ ተባሂሎም ኣብ ገገዝኦም ኮፍ ኢሎም ወርሓዊ ደሞዝ ክወስዱ ዝጸንሑ ተጋደልቲ ነበሩ እዮም፡፡ ናብ “ህ/ሰራዊት” ምስተመደቡ ከኣ ይውሓድ ይብዛሕ ልክዕ ከምቲ ምዱብ ሰራዊት ስሩዕ ወርሓዊ በጀትን መቑንን ብመንግስቲ ዝሽረፈሎም እዮም፡፡

ስለዚ “ህ/ሰራዊት” ካብ ተራ ክሳብ መሪሕነት ሓይሊ ወርሓዊ ደሞዝ ዘይብሉ ብነጻ ንኢሳያስ ከገልግል ዝተገደደ ህዝቢ ክኸውን ከሎ እቲ ካብ ቦጦሎኒ ክሳብ ክ/ሰራዊት ዝተመደበ ነቲ ዕጡቕ ህዝቢ ዝጥርንፍ ግን ልክዕ ከምቲ ምዱብ ሰራዊት ምስ ስታፋቱ ወርሓዊ ደሞዝ ዝኽፈሎ ኢዩ፡፡

ሕድሕድ ንኡስ ዞባ እንተወሓደ ሓደ ብርጌድ “ህ/ ሰራዊት” ኣለዋ፡፡ ዳርጋ ኣብ መብዛሕትአን ንኡሳን ዞባታት ሃገርና ጠበናጁ ዝዓጠቑ ብርጌዳት ኣለው ማለት ኢዩ፡፡ ናይ ኩሉ ዋላ እንተዘይቕረብና ንመርኣያ ዝኣክል ናይ ዝተወሰና ዞባታት ክነቕርብ እሞ ተዓዛቢ ናይ ባዕሉ ሚዛን ክወሰድ ንሓድገሉ፡፡

1. ኣብ ዞባ ማእከል (ኣስመራን ከባቢኣን) ዝዓጠቐ “ህ/ሰራዊት” ብ7 ክፍላተ ሰራዊት ተወዲቡ ኣሎ፡፡

1ይ ክ/ሰ ቤ/ጽሕፈቱ እንዳሰዓል፡ ኣዛዚኡ ሌ/ኮሎኔል ሰመረ ሕድሩ ኣቃውማ ብርጌዳቱ (ሰረጀቓ፡ በሪኽን ጋላ ነፍሒን)
2ይ ክ/ሰ ቤ/ጽ ፓራዲዞ ኣዛዚ ተጋ/መንገሻ ባሻይ ብርጌዳቱ (ማይተመናይ፡ ዕ/ሓሙስ፡ ፓራዲዞ ዓዲኣቤቶን ዓዲሰግዶን)
3ይ ክ/ሰ ቤ/ጽ ኢንኮዶ ኣዛዚ ወዲ ማና (ኣቃውማ ብርጌዳቱ መብዛሕትአም ታክሲስታ)
4ይ ክ/ሰ ቤ/ጽ ጎዳይፍ ኣዛዚ ዮሴፍ ሃይለ ኣቃውማ ብርጌዳቱ (ትካላትን ሚኒስትሪታትን)
5ይ ክ/ሰ ቤ/ጽ ጸጸራት ኣዛዚ ወዲ ቀሺ (ኣቃውማ ብርገዳቱ ሰንበልን ጸጸራትን)
6ይ ክ/ሰ ቤ/ጽ ጎዳይፍ ኣዛዚ ጸጉ (ኣቃውማ ብርጌዳቱ ቀሓውታ፡ ማይጨሆትን ገጀረትን)
7ይ ክ/ሰ ቤ/ጽ ጸጸራት ኣዛዚ የውሃንስ ሃይለ (ጆን ሃይለ) ኣቃውማ ብርጌዳቱ ካብ ኩሉ ሕውሳዋስ

2. ኣብ ዞባ ጋሽ ባርካ፡- ኣብ ትሕቲ ዕቑር ክ/ሰ ዝመሓደራ 10 ብርጌዳት “ህዝባዊ ሰራዊት” ኣለዋ ካብ 1ይ ክሳብ 4ይ ብርጌድ ናይቲ 57 ዝበሃል “ዕቑር ሰራዊት” ኮይነን ካብ 5ይ- 14 ብርጌዳት ግና “ህ/ሰራዊት” ኢየን፡፡

5ይ ብርጌድ ኣቑርደት
6ይ ብርጌድ መንሱራ
7ይ ብርጌድ ላዕላይ ጋሽ
8ይ ብርጌድ ሎጎ ዓንሰባ
9ይ ብርጌድ ተርኪና
10ይ ብርጌድ ሙልቂ
11 ብርጌድ ሻንባቆ
12 ብርጌድ ባረንቱ
13 ብርጌድ ጎኚ
14 ብርጌድ መቐርካ

3. ኣብ ትሕቲ ዕቑር ክ/ሰ 55 ዝመሓደራ ብርጌዳት “ህ/ሰራዊት” ካብ 1ይ ክሳብ 5ይ ብርጌዳት ኣባላት እቲ ዕቑር ሰራዊት ክኾና ከለዋ ካብ 6ይ- 11 ብርጌዳት ግና “ህ/ሰራዊት” ኢየን፡፡

6ይ ብርጌድ ሰንዓፈ
7ይ ብርጌድ ዓዲቀይሕ
8ይ ብርጌድ ሰገነይቲ
9ይ ብርጌድ ደቂምሓረ
10ይ ብርጌድ ማይዓኒ
11 ብርጌድ ጾሮና

4. ኣብ ትሕቲ ዕቑር ክ/ሰ 53 ዝመሓደራ ብርክት ዝበላ ብርጌዳት ኣለዋ እዚን ብርጌዳት ካብ ካልኦት ብዝተፈልያ ክፍላተ ሰራዊት ተወዲበን ኣለዋ፡፡ ንኣብነት ዓዲ ዃላ ዝማእከሉ 1ይ ክ/ሰራዊት፡ ማይ ምነ ዝማእከሉ 2ይ ክ/ሰራዊት፡ መንደፈራ ዝማእከሉ 4ይ ክ/ሰራዊት፡ ዱባሩባ ዝማእከሉ 3ይ ክ/ሰራዊት ተባሂሉ ተወዲቡ ኣሎ፡፡

ኣብ ኩሉ ዞባታት ብደረጃ ንኡስ ዞባ ይኹን ንኡሳን ዞባታት ብምጭፍላቕ ብክ/ሰራዊት ንምውዳብ ብመደብ ተታሒዙ ዝነበረ እዩ፡፡ ካብዘን ንመርኣያ ዝቐረባ ወጻእ ኣብ ካልኦት ዞባታት ብተመሳሳሊ “ህ/ሰራዊት” ብብርጌዳትን ክፍላተ ሰራዊትን ተወዲቡ ኣሎ፡፡ ዝርዝሩ ምቕራብ ምብኻን ግዜ ከይየስዕብ ክንሓለፎ ኢና፡፡

ኩቡራት ተኸታተልቲ!! እዚ ንኣብነት ዝቐረበ ናይ ገለ ከባቢታት ኣወዳድባ “ህ/ሰራዊት”ን ዕቑር ሰራዊትን ብፕረዚዳንት ዝተሓንጸጸ መደብን ዕላምኡን ንኢሳያስ ተኣማኒ ካልኣይ ሰራዊት ተባሂሉ ምንባሩ ርዱእ እዩ፡፡ እንተኾነ ዕጡቕ ሓፋሽ ህዝቢ ኤርትራ ካብ እምነቱ ወጻእ ብኣስገዳድ ክዓጥቕ ስለዝተገብረ፡ ንኢሳያስ ራሕሪሖም ናይ ዝጠፍኡ ደቁ መተካእታ ኮይኑ ኣብ ሓለዋ ስልጣን ኢሳያስ ክዋፈርን ናጻ ጉልበት ክምዝመዝን ከምዝተደለየ ንኹሉ ብኣግኡ በሪሂሉ ኢዩ፡፡ ክሳብ ሕጂ ብተግባር ከኣ ከምኡ ኢዩ ዘሎ፡፡ እዚ ዕጡቕ እዚ ግን ብመሰረቱ ህዝቢ ስለዝኾነ፡ ቀንዲ ባህጊ ህዝቢ ኤርትራ ድማ ኣብዚ እዋን ናይ ስርዓት ለውጢ ስለዝኾነ እዚ ህዝባዊ ዕጡቕ ኣብ ለውጢ እጃሙ ልዑል ምኻኑ ሓሓሊፉ ይረአ ከምዘሎ እውን ዝዓጠቖ ብደቁ ካብ ባዕዳዊ ጻላእቱ ዝተመንዘዐ ጠበናጁ ተዓጢቑ ኣንጻር ዓመጽትን ጠለምቲ ሕድሪ ሰማእታትን ከቕንዖ ይደናደን ኣሎ፡፡

ኣብ ሕድሕድ እዚ ዝተገልጸ ኣወዳድባታት ዝተኣከበ ዕጡቕ ህዝቢ መጠኑ ክንደይ ይኸውን ንዝብል ሕቶ ብዘይምግናን ክሳብ 75 ዝዕድሚኡ ዜጋ ኩሉ ጠበንጃ ክዓጥቕ ተገዲዱ ከምዘሎ ሕድሕድ ሰብኣይ ወይ ከኣ ሰብኣይ ዘይብላ ኣደ ዘላቶ ስድራ ጠበንጃ ዘይብላ የላን እንተተብሃለ ምግናን ኣይኮነን፡፡ ኣብ ዞባ ዓንሰባ ጥራይ ዝዓጠቐ ህዝቢ 18,300 ኣሎ፡፡ ኣብ ዞባ ማእከል (ኣስመራን ከባቢኣን) ብ7 ክፍላተ ሰራዊት ዝተወደበ ዕጡቕ ህዝቢ ኣስታት 60,000 ከምዝኸውን ሓርፋፍ ግምታት ኣሎ፡፡ ኣብ ክልቲኡ ኣውራጃታት ኣካለጉዛይን ሰራየን ከኣ ጭቡጥ ጸብጻብ ዋላ እንተዘይቕረብና ተዓዛቢ ካብቲ ዝቐረበ ተበጊሱ ናይ ባዕሉ ግምታት ክወሰድ ይኽእል ኢዩ፡፡
“ህ/ሰራዊት” ብውዳበታት ድሕሪ ምስርራዕ በቢወዳብኡ እንዳተኣከበ ኣብ ናይ ለይትን ቀትርን ሓለዋ ትካላት፡ ሓለዋ ከተማታትን ሓውሲ ከተማታትን፡ ሓለዋ ዓድታትን ጎደቦታትን፡ ሓለዋ ጎደናታትን ብሎኮታትን፡ ኣብ ምቕራም “ኩብሉላት”፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ህዝባዊ ንጥፈታት፡ ግንባርን መንግስትን ዘንቅሉዎም ናይ ናጻ ጉልበት ማእቶት ስራሓት፡….ብዘይዕረፍቲ ክዋፈሩ ክግደዱ ጸኒሖም፡፡

2. እዋናዊ ኩነታት “ህ/ሰራዊት”፡-

ንኣስታት ክልተ ዓመት ብውክልና ብርጋዴር ጀነራል ተኽለ ማንጁስ ዝምራሕ ካልኣይ ሰራዊት ፕረዚዳንት ኢሳያስ ሎሚ ካብ መጀመሪያ ወርሒ 7/2014 ጀሚሩ ኣብ መስርሕ ምፍርራስ ይርከብ፡፡ መን ኢዩ ዘፍርሶ? ስለምንታይ’ከ ይፈርስ? ደረጃ ምፍርራሱ’ከ እንታይ ይመስል? ዝብሉ ኣልዒልካ ምርኣዩን ምምላሱን ግቡእ እዩ፡፡

ብዕለት 1/7/2014 ኣብ ንኡስ ዞባ ማይ ምነ ዝርከብ ብክ/ሰራዊት ዝተወደበ “ህ/ሰራዊት) “ብላዕሊ ዝወረደና ዝምላእ ቅጥዒ ስለዘሎ ማንም ከይተርፍ” ኩሉ ናብ ሓውሲ ከተማ ማይምነ ክእከብ ተኣዊጅሉ፡፡ ብመሰረት ኣዋጅ ከኣ ኩሉ ናይ ክራማት ስራሕቱ ራሕሪሑ በቲ ዝተጠቕሰ ዕለት ኣብ ሓውሲ ከተማ ማይ ምነ ሰዓት 8፡30 ናይ ንጉሆ ተኣኻኺቡ፡፡ ስዒቡ ኩሉ ጠበናጅኡ ኣውሪዱ ኣብ ሓደ ቦታ ከቐምጥ ነቲ ጠበናጁ ዝሕሉ ካልእ ሓይሊ ተመዲቡ ተሰሪዑ ናብ መእከቢ ክኣቱ ተኣዘዘ፡፡ ኣብቲ ኣኼባ ዝጸንሖም ግን ከምቲ ዝተብሃለ “ምምላእ ቅጥዒ” ዘይኮነ ቀዳምነት ንተኣከብቲ ብካልእ ሓይሊ ተኸቢቦም ጠበናጅኦም ንበይኑ ንሳቶም ንበይኖም ብምግባር ኣኪቦሞም፡፡ ቀጺሉ “ካብ ኣሃዱታትኩም ኮብሊልኩም ኣብ ህ/ሰራዊት ዝዓጠቕኩም ቅድሚ ሕጂ ኣኣብ ከባቢታትኩም ይዓጥቕ ኣብ ዘሎ “ህ/ሰራዊት” ክትዓጥቁን ክትውደቡን መንግስቲ መምርሒ ኣውጺኡ ነይሩ፡፡ ሕጂ ግና እቲ መምርሒ መንግስቲ ተቐይሩ ናብ ኣዶ ኣሃዱታትኩም ክትምለሱ ትእዛዝ ስለዝወረደና፡ ሕጂ መካይን ተላኢኸናልኩም ኣለዋ በዚኣ ኣቢልኩም ክትብገሱ ኢኹም” ዝብል ዱቦላ መግለጺ ብመራሒ ክ/ሰራዊት ኣቶ ጎይቶኦም ተዋሂቡ፡፡ ተኣከብቲ “ስለምንታይ ደኣ ቅጥዒ ክትመልኡ ኢልኩም ተተላሉና! ስድራቤትና ክንሰናበት ናብራና ክንወጋግን ግዜ ይወሃበና” ዝብል እኩብ ምዕዝምዛምን ሕቶታትን ተልዓሉ፡፡ “ዝመጸና መምርሒ ሎሚ ናብ ቦታኹም ክትብገሱ ስለዝኾነ ዝተብሃለኩም ትገብሩ” ዝብል ቀጢን ትእዛዝ ብምሃብ ንኣስማት ኩብሉላት ጸዊዑ ልዕሊ 300 ዝኾኑ ንበይኖም ክሳብ ሰዓት 5፡30 ድሕሪ ቀትሪ ኣብ ሓደ ቀጽሪ ብሓለዋ ተኸቢቦም ወዓሉ፡፡

ሰዓት 5፡30 ምስኮነ ግን እቶም ዕጥቆም ምስ ኣራገፉ ኣብ ዕጽው ኣደራሽ ኣብ ትሕቲ ሓለዋ ዝኣተው ዕጡቋት ነቶም ዝሕልውዎም ዝነበሩ “ከይትትኩስልና ከይትቀትሉና ኣብ ደምነት ከይትኣትው” ብዝብል ተላዚቦም ነመሳኹትን ማዕጾን እቲ ዝተኣሰርሉ ኣደራሽ ፈንጢሖም ብጀካ 10 ሰባት ዝተረፉ 300 ዝኾኑ ቅዩዳት ሃዲሞም ኣመሊጦም፡፡ ኣብ እዋን’ዚ ህድማ መራሒ’ቲ ሓለዋ ንኣባላቱ ክትኩሱ ብዝኣዘዞ ብፈኮስትን ማእከላይ ብረትን ተኹስታት ተኻይዱ ብጀካ ቀሊል ማህረምቲ ዝበጽሖ ሓደ ሰብ ካልእ ዝወረደ ማህረምቲ ከየጋጠመ ኩሉ ፋሕ ብትን ኢሉ፡፡ እቲ ዝተሃርመ ሓደ ወዲ ዓዲ ቀጢና ዕጡቕ ንሆስፒታል መንደፈራ ተወሲዱ፡፡

ኣብ ህድማ እዞም 300 ዝኾኑ ዕጡቓት ቆሓይን ብልዑል ምትሕብባር ናይ ከባቢ ህዝቢ ብፍላይ ኣዴታትን እቶም ናይ ከባቢ ዕጡቋት ህዝባዊ ሰራዊትን ተዓዊቶም በቢጉጅለ ተበታቲኖም በረኻ ሰፊሮም፡፡

ኣብ ተመሳሳሊ ዕለት ኣብ ስታዲዮም መንደፈራ ዝተጸውዐ ኣኼባ “ህ/ሰራዊት” ካብቲ ናይ ንኡስ ዞባ ማይምነ ብዘይፍለ ፍጻመ እዩ ኣጋጢሙ፡፡ ኣብቲ ዳኒኤል ብዝበሃል ተጋዳላይ ህ.ግንባር ነበር ኣዛዚ ክ/ሰ “ህ/ሰራዊት” ከባቢ መንደፈራ ዝተጸውዐ ኣኼባ፡ ብመሰረት እቲ ጻውዒት ኩሉ ኣባል “ህ/ሰራዊት” ምስተኣከበ ብረቱ ከውርድ ከም ናይ ማይምነ ኣይተኣዘዝን፡፡ ምስ ዕጥቁ ኣብ ውሽጢ’ቲ ስታዲዮም ክስራዕ ምስተገብረ ‘ኩብሉላት’፡ ናይ ሚኒስትሪታትን ዕጡቋትን ነንበይኖም ክፍለዩ ኣዚዙ፡፡ ድሕሪ እዚ ነቶም ኣስታት 400 ዝኾኑ ኩብሉላት ብምትራፍ እቲ ካልእ ነናብ ዓዱን ሚኒስትሪታቱን ክምለስ ተሓቢሩዎ፡፡ እቶም ኩብሉላት ግን ኣብ ቀጽሪ’ቲ ስታዲዮም ተፈልዮም ተሪፎም፡፡ ወዲ ሻንበል ዝበሃል ብዝመርሖ ኣሃዱ ስለያ እቲ ክ/ሰራዊት ከኣ ተኸቢቦም፡፡ ድሕሪ ክባ ዝሰዓበ “ክሳብ ሕጂ ምሳና ጸኒሕኹም ካብ ሕጂ ንደሓር ግን መምርሒ መንግስቲ ተቐይሩ ነናብ ኣዶ ኣሃዱታትኩም ክትምለሱ ስለዝተወሰነ ብረትኩም እንዳውረድኩም ናብ መካይን ተሳፈሩ” ዝብል መግለጺ ተዋሂቡ፡፡ እዚ መግለጺ ዝሰምዐ ተኣካቢ “ዓፈና” ድዩ ብምባል ናብ ከቢድ ጫውጫውታን ታዕታዕን ኣትዩ፡፡ ተቓውሞታቶም ክስምዕ ዝፈተነ መራሒ ኣኼባ “ስድራናን ንብረትናን ክንናቢ ዕድል ይወሃበና፡፡ ከምዚ ዝኣመሰለ ዓፈና ከኣ ኣይንቕበሎን፡፡” ዝብል ሓሳብ ሓደ ክልተ ሰባት ርእይቶ ምስ ኣቕረቡ ሓላፊ ኣኼባ ብትሪ ርእይቶታቶም ንዘቕረቡ ብበትሪ ክሰሃሎም ምስፈተነ ኩሉ እቲ ምስ ዕጥቁ ዝነበረ ዕጡቕ ነዲሩ ጠበናጅኡ ብምዕማር “ሕራይ ህረሞም እሞ ሽዑ እንገብሮ ባዕልና ንፈልጥ” ምስ በሉዎ ንምህራም በትሪ ዘዋጣውጥ ዝነበረ ፈሪሑ ሽጉጥጉጥ ምስ በለ ኩሉ ተኣካቢ ጠበናጅኡ ኣዕሚሩ ነቲ ሓለዋ ፈንጢሑን ነቲ መንድቕ ናይቲ ቀጽሪ ስታዲዮም ዘዘሊሉን ነናብ ዝጠዓሞ ፋሕ ጭንግራሕ በለ፡፡ ክጽዕና ዝመጻ መካይን ውን ብጀካ ብፍርሒ ዝተረፉ 20 ዕጡቓት ካልእ ክረኽባ ስለዘይከኣላ ገረውረው ክብላ ናብ ሓልሓለ ተመልሳ፡፡

ኣብዚ ናይ መንደፈራ ካብ ሓለውቲ ሓደ ሰብ ቶኪሱ እኳ እንተነበረ እቲ ናይ ኣተኣላልያ ብቕዓት ዝነበሮ ወዲ ሻንበል ዝበሃል ሓላፊ ስለያ “ከይትትኩሱ” ዝብል ትእዛዝ ንሰራዊቱ ስለዘውረደ እቲ ቶኽሲ ኣይቀጸለን ዝበጽሐ ሓደጋ ከኣ ኣይነበረን፡፡

ዕለት 4/7/2014 ኣዛዚ ዕቑር ክ/ሰ 53 ኮሎኔል ዓስቡ ኣብ ድፋዕቲ ተዋፊራ ኣብ ሓለዋ ንዝነበረት ክ/ሰራዊት ከባቢ ዓዲኻላ በቢብርጌዳቱ እንዳዞረ ነቶም ኩብሉላት ነናብ ኣዶ ኣሃዱታቶም ክምለሱ ትእዛዝ ጀነራል ፍሊጶስ ከተግብሩ ንብረቶምን ስድራቤቶምን ኣማሓዲሮም ንሰንበት ዕለት 6/7/2014 ናብ ዓዲኳላ ተመሊሶም መሰነይታ ደብዳቤ ካብ ቤትጽሕቱ እንዳወሰዱ ናብ ኣዶ ኣሃዱታቶም ክምለሱ፡ እዚ ምስ ዘይገብሩ ግን ኣሃዱታቶም ገፊፈን እንተሒዘንኦም “ህ/ሰራዊት” ሓላፍነት ከምዘይወስደሎምን ካብቲ ኣብ ካልኦት ከባቢታት ዝተጠቐምዎ ኣገባብ ብዝተመሓየሸ ነቲ መምርሒ ከተግብርዎ እኳ እንተፈተኑ እዚ እውን ኣይሰለጦምን፡፡

ዕለት 4/7/2014 ኣብ ንኡስ ዞባ ማይዓይኒ ዝርከብ ናይ “ህ/ሰራዊት” ክ/ሰራዊት ዝነበሩ ኣስታት 400 ዝኾኑ ኣብ “ኩብሉላት” ኣባላት ብጀካ 80 ዝኾኑ ጠበናጅኦም ኣራጊፎም ኣብ በጣሕ ተሳፊሮም ናብ ማይ ዕዳጋ ክኸዱ እቶም ዝተረፉ ልዕሊ 300 ዝኾኑ ግና ከምቲ ኣብ ካልኦት ከባቢታት ዝተረኣየ ፋሕ ብትን ኢሎም ኣይተረኸቡን፡፡

እዚ መደብ እዚ ኣብ መላእ ሃገር ብፕረዚዳንት ንዝዓጠቐ ዕጡቕ “ህ/ሰራዊት”ን ዕቑር ሰራዊትን ንምፍርራስ ዝወረደ መደብ ስለዝኾነ፡ ክጥዕመኩም ትእክቡና ክትጥርጡሩና ትብትኑና ኣባጊዕ ኣይኮናን ብምባል ተሪር ናይ እምቢታ ተቓዉሞታት ኣጋጢምዎ ንመደባት ፕረዚዳንትን ጀነራል ፍሊጶስን ነጺጉ ባዕሉ ንመሰላቱ ዘኽብረሉ መገድታት ይናዲ ምህላው ህልውን ጭቡጥን ሃገራዊ ኩነታት ኮይኑ ኣሎ፡፡ ብወገን መንግስቲ ድማ ዓንጾ ዓንጾ ንማዕጾ ከምዝበሃል ሃዲሞም ኣብ በረኻታት ዝተሓብኡን ወይ እውን ናብ ጎረቤት ሃገር ኢትዮጵያ ናይ ዝሰገሩ ዜጋታት ኣንስቲ እረይወን እሰርወን ተተገዲዶም ክምለሱ እዮም ዝብል ካብ ኣዝዩ ድኹም ሕልና ዝብገስ ትእዛዝ ጀነራል ፍሊጶስ ንምትግባር ኣንስቲ “ኩብሉላት” ይህደና ኣለዋ፡፡ ከይተሓዛ ፈሪሐን ደቀንን ጥሪተንን ራሕሪሐን ኣብ በረኻታት ይሕበኣ ኣለዋ፡፡ መንእሰይ ይሕባእ፡ ወላዲ ይሕባእ፡ ኣዴታት ይሕበኣ ….ክረምቲ ምድሪ ህዝቢ ቅሳነት ስኢኑ ይከላበት ኣሎ፡፡ ክልተ ሓራምዝ ክጻልኡ ሳዕሪ የጥፍኡ ከምዝበሃል ጀነራላት ኣብ ነንባዕሎም ዘሎ ንሕንሕ ክዋጽኡ ህዝብና የሳቕይዎ ኣለው፡፡

መደምደምታ፡-

ጀነራል ፍሊጶስ ኣዛዚ ሚኒስትሪ ምክልኻል ኤርትራ ተባሂሉ ተመዚዙ ሽመቱ ኣብ ስነ-ስርዓት ቀብሪ ኣብቲ እዋን ዝሞቱ ሓለፍትን ጽንብል በዓልን ኣጋጣሚ ንህዝቢ ኤርትራ ሓላቓ ስታፍ ሚ/ሪ ምክልኻል ኤርትራ ተባሂሉ ተገሊጽሉ፡፡ እንተኾነ ብዘይ ወግዓዊ ኣገባብ ንቦታ ሚኒስተር ምክለኻል ጀነራል ሰብሓት ተኪኡ ሚኒስተር ሚኒስትሪ ምክልኻል ኤርትራ ኮይኑ ስራሕቱ ጀሚሩ ኣሎ፡፡

ኣብ ግዜ ሽመቱ ከም ቅድመ ኩነት ምስ ፕረዚዳንት ዘልዓሎም ሕቶታት ከኣ እዞም ዝስዕቡ ነበሩ፡-

1. ኩለን ኣሃዱታት ዕቑር ሰራዊት ኣብ ትሕቲ ሚኒስትሪ ምክለኻል ክጥርነፋ፡፡
2. ብጀካ ልዕሊ ዕድመን ጥዩስን ዝኾነ ከባቢያዊ ዕጡቕ ካልእ ኩሉ ዕጡቕን ዘይዕጡቕን ኣባል “ህ/ሰራዊት” እቲ “ኩብሉል” ናብ ኣዶ ኣሃዱታቱ ይምለስ እቲ ሳዋ ዘይተዓለመ ናብ ሳዋ ኣትዩ ተዓሊሙ ኣብ ትሕቲ ምክልኻል ተጸንቢሩ ከም ኩሉ ዜጋ ግብኡ ይፍጽም፡ እቲ ኣብ ሚኒስትሪታት (ሰራሕተኛ መንግስቲ) ዝበሃል ዝተጣየሰ ብመሰረት መጣየሲኡ ንምዱብ ስርሑ የካይድ እቲ ስሩዕ መጠየሲ ዘይብሉ ዋላ ኣብ ሚኒስትሪታት ይስራሕ ኦርኔሉን ደሞዙን በሚኒስትሪ ምክልኻል ዝስለዖ ምምሕዳሩ ኣብ ትሕቲ ምክልኻል ስለዝኾነ እቲ ዘመሓድር ትካል ብዛዕባ ቀጻልነቱ ክሳብ ዝውስን ሕጂ ውን ኣባል ሚ/ሪ ምክለኻል ኮይኑ ካብ “ህ/ሰራዊት” ወጺኡ ኣብ ሰስርሑ (ሚኒስትሪታት) ይጸንሕ፡፡
3. ሓይሊ ኣየር፡ ሓይሊ ባሕሪ፡ ክ/ሰ 84፡ ሜካናይዝድ ኣሃዱታት፡ ማእከል ስልጠና ሓይልታት ምክልኻልን ኤርትራ፡ መንግስታዊ ጋራዣትን… ዝበሃሉ ትካላትን ስታፋትን ኣብ ትሕቲ ሚኒስትሪ ምክልኻል ሃገር ይኣትው ተጸዋዕነቶም ነቲ ሚኒስትሪ ምክልኻል ይኸውን፡፡
4. ካብዚ ወጻኢ ኮሎኔል ተስፋልደትን ብ/ጀነራል ሓሊባይን ዝበሃሉ ኣብ ቤ/ጽ ፕረዚዳንት ኮይኖም ንሚኒስትሪ ምክልኻል ብላዕለዋይነት ዝሓማዝቑ ጫለይዳ ኣብያተ ጽሕፈት ካብ ሚኒስትሪ ምክልኻል ኢዶም ከልዕሉ…ዝብሉ ነበሩ፡፡

እምበኣር ከስ ብመሰረት ቅድመ ኩነት ፍሊጶስ እዞም ላዕሊ ዝረኣናዮም ምፍራስ “ህ/ሰራዊት” ተግባራዊ ይኾኑ ከምዘለው ከም ሓደ መረጋገጺ ጭብጢ ኢዩ፡፡ ብተወሳኺ እተን ኣብ ትሕቲ ፕረዚዳንት ቀጥታ ዝምርሓ ዝነበራ 8 ዕቑር ክፍላተ ሰራዊት ናብ ሚ/ሪ ምክልኻል ተመሊሰን በቢግንባሩ ይምርሓ ኣለዋ፡፡ ድሮ ብወዲ ኣንጤኖስ ዝምራሕ ክ/ሰ 55ን ብኮሎኔል ዓስቡ ዝምራሕ ክ/ሰ 53 ቀጥታ ኣብ ትሕቲ ኣዛዚ ማእከላይ ግንባር ሜጀር ጀነራል ሃይለ ሳሚኤል ቻይና ይእዘዛ ኣለዋ፡፡

ፕረዚዳንት ሃገረ ኤርትራ ነዚ ናይ ጀነራል ፍሊጶስ ቅድመ ኩነት ከመይ ተቐቢልዎ? ንብዙሓት ኣዘራራቢ ጉዳይ ኢዩ፡፡ ብሓደ ገጽ ፕረዚዳንት ጽላኣቱ ብህዝብን ሰራዊትን ሓለፍትን ሰማይ ከምዝዓረገ ስለዝፈለጠ ኣጻፍሩ ምቑራጹ ስለዘረጋገጸ፡ ናይ ምምራሕ ስብእንኡ ስለዝተመንጠለ ከይፈተወ ስልጣኑ ብዝሓየለ ፍሊጶስ ይንጠቕ ኣሎ ክብሉ ከለዉ ብካልእ ወገን ከኣ ፕረዚዳንት ብድሕሪኡ ፍሊጶስ ስልጣን ክብሕት ካብ ሩሑቕ ሓሲቡ እንዳሓረዮ ዝመጸ ምኻኑ፡ ክሳብ መዓልቱ ኣኽቢሩ ክሕብሕቦ ዝኣምነሉ ንሱ ጥራይ ምኻኑ ስለዝኣምን ቀስ ብቐስ ነቲ ስልጣን ኣብ መስርሕ ምርካቡ ከምዝርከብ ዘረጋግጽ ኩነት ምኻኑ ዝግምቱ ወገናት ኣለው፡፡

ኣቡን ድዮስቆሮስ ኣብ ሕማቕ ኩነታት ኣለዉ

ኣቡን ድዮስቆሮስ ብዝወረዶም ወቕዒ: ኣካላውን ኣእምሮኣውን ስንክልና ኣጋጢምዎም ኣብ ሕማቕ ኩነታት ከምዘለዉ፡ ደረቕ መግቢ ክወስዱ ስለዘይክእሉ ድማ ሰባት ደጊፎም ፈሳሲ ነገር ከምዝምግብዎም ተፈሊጡ ኣሎ። ከም ውጽኢቱ፡ እታ ኣብ ኤርትራ እትርከብ ቤተ ክርስቲያን ተዋህዶ በቲ ናይ ፖለቲካ ልኡኽ ኣቶ ዮፍታሄ ድሜጥሮስ ትምራሕ ኣላ።

ኣቡን ድዮስቆሮስ ኮነ ጳጳሳት ቤተ ክርስቲያን ተዋህዶ፥ ዕድመ ወዲ ሰብ ድሩት ስለዝኾነ ካብዚ ኣብ ልዕሊ ኣባ ዲዮስቆሮስ ዝወረደ ስንክልና ተማሂሮም፡ ሕጂ ብህይወት እንኰለዉ ምስቶም ኣብ ማሕዩር ዝርከቡ ፓትርያርክ እንጦንዮስ ንስሓን ይቕሬታን ክገብሩ፥ ምስ ኣምላኾም ክዕረቑ እቲ ዝበለጸን ክርስቲያናዊ ግዴታኦም ምዃኑን ከስተውዕሉ ይግባእ። ንርእስኻ ዘይትገብሮ ንኻልኦት ብዛዕባ ንስሓን ይቕሬታን ምምሃር ግና ጭልጭል ከም ዚብል ጸናጽል ካብ ምዃን ሓሊፉ ዝህቦ ረብሓ ከምዘይብሉ ክርስዕዎ ከምዘይግባእ ብትሕትና ነዘኻክሮም።

ግዳይ ግርህነቶም ዝኾኑ ኣባ ድዮስቆሮስ፥ ፓትርያርክ እንጦንዮስ ብህይወት እናሃለዉ፡ ቀኖና ቤተ ክርስቲያን ግሂሶም ብድፍኢት መራሕቲ ፖለቲካ ዘይሕጋዊ መዓርግ ፓትርያርክነት ዝሓዙ ኣቡን እዮም። ሕጂ ግና ንህይወቶም ኣብ ዘሻቕል ኩነታት ይርከቡ ኣለዉ።

ኣምላኽ ምሕረት ሂቡ ናይ ንስሓ ጊዜ ክህቦም ጸሎትናን ምንዮትናን እዩ።