ምድላው ንኩናት ኤርትራ

ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ውሽጢ ሃገርና ዝራአ ዘሎ ውዕይ ኩነታት ንኩናት ምድላው እዩ፡፡ ካብ ወርሒ መስከረም 2014 ጀሚሩ ስርዓት ወያነ ክወረና ይዳሎ ስለዘሎ ንኩናት ንዳሎ ብዝብል ቴማ ናይ ክተት ነጋሪት ኣብ ምህራምን፡ ንህዝብን ሰራዊትን ኣብ ምክልባትን ምስንባድን ይርከብ፡፡

“ህዝባዊ ሰራዊት” ትሕቲ 50ን ልዕሊ 50ን ዕድመ ብዝብል ኣብ ክልተ ተኸፊሉ እቲ ልዕሊ 50 ዝዕድሚኡ ንነብሰወከፉ 270 ጥዩት ተዓዲሉ ኣብ ዓዱ ክጸንሕ፡ እቲ ትሕቲ 50 ዝዕድሚኡ ከኣ ካብ 18- 35 ዕድመ ንበይኑ ኣብ ቀዳማይ ደረጃ ተሰሪዑ ካብ 36- 50 ዝዕድሚኡ ድማ ኣብ ካልኣይ ደረጃ ተሰሪዑ ህዝባዊ፡ መንግስታዊን ውልቃዊን ዕዮታቱ ዶው ኣቢሉ ኩሉ በቢኣንፉ ናብ ታዕሊማት ክኣቱ ተኣዚዙ ኣሎ፡፡ ኣብ ቀዳማይ ደረጃ ዝተሰርዐ ምስ ዕቑር ሰራዊት ክዕለም፡ ኣብ ካልኣይ ደረጃ ዝተሰርዐ ድማ ንበይኑ ኣብ ካልእ መዐለሚ ቦታታት ክዕለም ተዋዲዱ ናብ ዝተወሰነሉ ናይ ታዕሊም ቦታታት ክኣቱ ተገይሩ ኣሎ፡፡

53, 55, 57, 59, 61, 63, 65, 67 ዝመጸውዒዐን 8 ዕቑር ክፍላተ ሰራዊት ኩለን ናብ ኪሎማ፡ ዓጋመት፡ ሓሽፈራይ፡ ኮርመናዕ፡ ሓበናት፡ ገርገራ…ዝበሃሉ መዐለሚ ቦታታት ኣትየ ኣለዋ፡፡ እዘን ኣሃዱታት በቢዝተዓለማሉ ከባቢታት ኣቢለን ኣኣብ ዝዕለማሉ ቀረባ ርሕቐት ዝርከባ ምዱብ ክፍላተ ሰራዊት (ግንባራት) ናብ ድፋዕቲ ከምዝውዝዓ ብመደብ ተሓንጺጹ ኣሎ፡፡ ንኣብነት ኣብ ከባቢ ዓሰብ ኪሎማ ዝዕለማ 61 59 ዝበሃላ ኣሃዱታት ዕቑር ክፍላተ ሰራዊት ብኡ ኣቢለን ኣብ ምብራቓዊ ግንባር ናብ ዝርከብ ምዱብ ሰራዊት ከምዝውዘዓ ተወሲኑ እዩ፡፡

ኣጋርን ሜካናይዝድን ኣሃዱታት በቢዘለውኦ ናይ እግሪ ጉዕዞ፡ ኣካላዊ ብቕዓት፡ ናይ ተኹሲ ልምምዳት ታዕሊም ክገብራ፡ ዕጥቀን ክፍትሻ፡ ዝጎደለን ዕጥቂ ከማልኣ ከምኡ’ውን ንኩሉ ኣባል ሰራዊት ብዝወርደሉ መምዘኒ ረቋሓታት ተመምዩ ኣብ ቅድሚት ኣብ ድሕሪት ኮይኑ ንውግእ ክዳሎ ከምዝግባእ ንሓለፍቲ ሰራዊት ተገሊጹሎም ኣሎ፡፡ ሕሙም፡ ስንኩል፡ ኣካላዊ ድኻም ዘለዎ፡ ተመላላሲ ዝብሃል ኣባል ሰራዊት ኩሉ ን“ሃገር ቅድሚ ኩሉ” ሰሪዑ ንዝኾነ ይኹን እንተ ግቡእ ስነ-ኣእምራዊ ምድላው ክገብር ጎስጓስ ክካየደሉ ከምዝግባእ ስርኩላር ወሪዱ እዩ፡፡

ሓለፍቲ ሰራዊት ብወገኖም ሞራል ሰራዊት ክብ ንምባል፡ ንቕድሚትን ንድሕሪትን ገጹ ከይሓስብ ንምግባር፡ ንዓመታት ዝቐረበ ናይ ዶሞዝ፡ ቀለብን መዓርግን ሕቶታቱ ክምለሰሉ ይሓቱ እኳ እንተሃለው: ብወገን ጉጅለ ኢሳያስ ግን ብምኽንያት ድሩት ዓቕሚ ነቲ ሕቶታት ክምለሽ ከምዘይከኣል ይገልጹ ከምዘለው ተፈሊጡ፡፡

ይኹን’ምበር ብኣንጻር እዚ ምድላው ንኩናት ጉጅለ ኢሳያስ ሓደሽቲ ምዕባለታት ድማ ይረኣዩ ኣለው፡፡ ሓምለ 18/2014 ዝተመረቑ ሳዋ ማትሪክ ዝወሰዱን ወታደራዊ ታዕሊም ዝወሰዱን ኣስታት 22,000 ዝኾኑ መበል 27 ዙር ኣባላት ሃ/ኣገልግሎት ድሕሪ ምረቐኦም ነናብ ስድራቤቶም ክኸዱ ካብኡ መስከረም 5/2014 ንሳዋ ክምለሱ ተኣዚዞም እኳ እንተነበሩ ካብ 22,000 ዝተመለሱ ኣስታት 9,000 ጥራይ እንትኾኑ ንትእዛዝ መንግስቲ ነጺጎም ዘይተመልሱ ከኣ ኣስታት 13,000 ከምዝኾኑ ይፍልጥ፡፡ ካብዞም ዝተመልሱ 9,000 ናብ ኮለጅ ዝሓለፉ 3,000 እንትኾኑ ቶም 6,000 ግና ንናይ 18 ወርሒ ነጻ ኣገልግሎት ናብ ሰራዊት ከምዝውዝዑ ተገሊጹሎም ቀጥታ ተላኢኾም፡፡ እንተኾነ ግን ከካብ ዝተሳፈርወን መካይን ነነጢሮምን ነናብ ዝተመደብሉ ኣሃዱታት ድሕሪ ምብጸሖምን ዳርጋ ኩሎም ተበታቲኖም፡፡

ንኣብነት ናብ ዓሰብ ዝተላአኹ ዋላ ሓደ ዝበጽሐ ሰብ ከምዘየለ፡ ናብ ካልኦት ኣሃዱታት ዝተለኣኹ”ውን ብጀካ ሓደ ክልተ ዝበጸሐ ከምዘየለ፡፡ ከም መርኣያ ኣብ ማእከላይ ከባቢ ጾሮና ናብ ትርከብ ክ/ሰ 39 4ይ ብርጌድ ተላኣኹ 100 መናእሰያት ብጀካ 2 ኣዋልድን 6 ተባዕትዮን እቶም 92 ናብቲ ኣሃዱ ከይበጽሑ ከምዝተበታተኑ፡ ኣብ ኩለን ኣሃዱታት ተመሳሳሊ ተረኽቦ ከምዘጋጠመ ከካብ ግንባሩ ዝተለኣኸ ጸብጻባት ይሕብር፡፡

ናብ ታዕሊም ክኣትው ዝተኣዘዙ ኣሃዱታት ዑቑር ሰራዊት፡ ኣብ ቀዳማይን ካልኣይን ደራጃ ዝተሰርዑ ትሕቲ 50 ዝዕድሚኦም “ህዝባዊ ሰራዊት” ናብ መዐለሚ ቦታታቶም ቅድሚ ምብጻሖምን ምስ በጽሑ ታዕሊም ከይጀመሩን ብምብትታኖም ዛጊት ታዕሊም ምጅማር ከምዘይተኸኣለ፡ ሓለፍቲ ንመደባት ታዕሊማት ጠጠው ኣቢሎም ንዝተበታተኑ ኣባላቶም ክኣርዩ ናብ ዓዲዓዲ ከምዝተዋፈሩ ተፈሊጡ፡፡ ካብ ገለ ጸብጻባት ዝተረኸበ ሓበሬታ ካብ ዕለት 25 መስከረም ክሳብ ጥቅምቲ 01 2014 ናብ ገርገራ ናብ ዝተብሃለ መዐለሚ ቦታ ካብ ዝኣተዉ ኣሃዱታት “ህዝባዊ ሰራዊትን” ዕቑር ክ/ሰ 53 ካብ ሓንቲ 149 በዝሒ ኣባል ዝነበራ ቦጦሎኒ ኣብ ክልተ መዓልቲ ዕለት 7ን 8ን ጥቅምቲ 2014 ጥራይ 33 ሰብ ጠፊኡዋ፡፡

ብወገን ህዝቢ እውን ደቅና ናብ ዘይረብሓና ናይ ጥፍኣት ኩናት ኣይጥጠቑን፡ ከም ትማል ኣይንታለልን ይኣክል፡ ብማበል ደቁ እንዳስነቐ ናብ ምጽነዖም ይልእኾም ምህላው ብወገን ምምሕዳራት ዝቐረብ ጸብጻብ እዩ፡፡

ተቓውሞ ህዝብን ዘደናገጾ ጉጅለ ኢሳያስ ካብኡ ንላዕሊ ካልእ ኩነታት ከይስዕቦ ብምስግኡ ዝሃደሙ ንምግፋፍ፡ ኣብ ሓለዋታት ንዝተፈጠረ ሃጓፋት ንምሽፋን ተባሂሉ ካብ ጋሽባርካ ዕጡቕ ጉጅለ ድምህት ናብ ቀጽሪ ኣስመራ (ኣስመራ ዙርያ) ኣግዒዙ ኣጸጊዕዎም’ሎ፡፡

ኤርትራ ብሓፈሻ ርእሰ ከተማና ኣስመራ ከኣ ብፍላይ ብምድላዋት ኩናት፡ ብከቢድ ናይ ነዳዲ ሕጽረት፡ ብሕሱም ማሕበራዊ ሽግራት፡ ብከበባ ዕጡቋት ጉጅለ ዲምህት፡ ብተቓውሞ ኣንጻር ምድላው ኩናት ጉጅለ ኢሳያስ ወዘተ ምኽንያት ኣብ ከቢድ ሻቕሎት ትርከብ፡፡

ኣብ ዝሓለፈ ሳምንቲ ድሕሪ ዝተጋብአ ኣኼባ ካብኔ ሚኒስተራት ብታሕቲ ታሕቲ ዝወረ ዘሎ ወረታት ፕረዚዳንት ተሓኪሙ ክሳብ ዝምለስ ዝርከቦ ሰብ ክግበረሉ ከምዝሓተተ፡ እንተኾነ ግና ንዘበላሸዎ ምሕደራን ንዝፈጠሮ እዋናዊ ቅልውላውን ኣይንርከብን፡ ጽባሕ ንጉሆ መን ክሕተተሉ ብዝብል ንሕቶኡ ከምዘይተቐበልዎ ዝርከቦ ከምዝሰኣነ ይዕለል’ሎ፡፡ እዚ ዕላል ልክዕ ከምቲ መንግስቱ ሃይለማርያም ኣብ ኣጋ ዕርበቱ ንተስፋይ ገብረኪዳን ስልጣን ኣሰኪምዎ ዝሃደመ ክሃድም ዶ ሓሲቡ ይኾን? ዝብሉ ምጥርጣራት’ውን ኣስዒቡ ኣሎ፡፡

ከይተበገሱ ዝፈሸሉ መደባት ጉጅለ ኢሳያስ ማእለያ የብሎምን፡፡ ዓመታት ዘቑጸሩ ሓዲግና ናይ ቀረባ እኳ እንተጸብጺብና ጺሒፍካን ተዛሪብካን ኣይውድኡን፡፡ ንወፍሪ ዓሊሞም ብመራኽቦ ብዙሃን ህግደፍ ልዕሊ ዓቐኖም ዝተወዓወዐሎም ናይ ውፍሪ ዋዕላታት እንኮ ኣውፋሪ (Investor) ከየፍረዩ መኺኖም፡፡ በቢዓመቱ ትሕቲ ቅርጽን ልዕሊ ቅርጽን እንዳተብሃሉ ዝሕንጸጹ መደባት ክሳብ ሕጂ ናይ ሕልሚ እንጀራ ኮይኖም ተሪፎም፡፡ ፕሮጀክት ነጻ ዕዳጋ (Free Zone) ግመ ሓጋይ ኮይኑ፡፡ ጸገም ልቺ ብኸፊል ከምዝፍታሕ ዝተኣትወ ቃል ቅሂሙ፡፡ ካብን ናብን መጓዓዝያ ህዝቢ ሰኣን ነዳዲ በኺረን ህዝቢ ተጸጊሙ፡፡ ንልዕሊ 10 ዓመት ዝተዘርበሉ “ወፍሪ ዋርሳይ ይካአሎ” ውጽኢቱ ባዶ ኮይኑ፡፡ ኮታ ዘይተወጠኑን ዘይተመደረሎምን ወፍርታት ኣይነበሩን፡ ኣብ ባይታ ዳህሲስካ ዝርከብ ብዓይኒ ዝረአ ለውጢ ግና የልቦን፡፡

ዕሉላት ካድራት ህግደፍ “ደቅኹም ዝሓባእኹም፡ ሰብኡትን ዝሓባእኽን፡ ኩፐንኩም ክትምንጠሉ ኢኹም፡ ካብ ኣልግሎት ክትፋሓቑ ኢኹም” ብምባል ከም ኣመሎም ከጉባዕብዑን ከፈራርሑን እኳ ይረኣዩ እንተሃለው ብወገን ህዝቢ ግና “ነቲ ከም ሓዊ ለይቲ ውልዕ ህልም ዝብል ኩፐንኩም ሒዝኩም ተመርቀፉ፡ ኩፐንኩም መባድልቲ ደቅና ኣይኮውንን፡፡ ካብኡ ሓሊፍኩም ትገብርዎ እንተለኩም ከኣ ኣብ እዋኑ የራኽበና” ብዝብል ሓያል ነድሪ ይቃወሞም ኣሎ፡፡