By

መልሲ ንኣቶ ሳልሕ ቃዲ ጁሃር!!!!

“ዓቢ ሰብ ክጋገ ፡ ጌጋኡ ክንዲ እምባ ይኸውን” ኣባሃህላ ቐዳሞት፡

ኣቶ ሳልሕ ቃዲ፡ ካብቶም መቓልሰተይ፡ መሰታይ፡ መምህር፡ ጻሓፋይ፡ ኢለ ዝቖጽሮ ሰብ ነበረ። ኣብ ቃል ኣቶ ሳልሕ ክምርኮስ “ኣፍካ ከምድላይካ ትበልዓሉ እምበር፡ ከምድላይካ ኣይትዛርበሉን” ኢሉ ዝእርም ሰብ ነበረ። መርበብ ዜና ዓዋተ፡ ምስ ጀመረ፡ ዕባይ ከተማ “ ከረን”፡ብምዃኑ፡ መሰረት ብምግባር፡ ተጋዳላይ፡ ስደተኛ፡ ዝተማህረ ኣብ ርእሲ ምዃኑ፡ ከም መሰጋገሪ ድልድል ኣብ ህዝብና፡ ክኸውን ይኽእል ዝብል እምነት ነበረኒ። ሕጂውን፡ ተስፋ እገብር፡ ናብ ልቡ ተመሊሱ፡ ኣብቲ ትጽቢት ዝግበሮ ዘሎ፡ ሽግር ህዝብና ኣብ ምፍታሕ፡ ከይሰልከየ፡ ከም መሰጋገሪን፡ ኣራኻብን፡ ኣብነትን፡ ኣራምን፡ ዓራቕን፡ ጠርንፍን፡ኮይኑ ክሰርሕ ክሳብ ሓይልን፡ ዕድመን ዝሃቦ፡ ኣገልጋሊ ህዝቡ ንክኸውን እትስፎ። ኣብዛ ሳዓት እዚኣ ግና ተስፋ ኣቑሪጹኒ ይርከብ፡ ትዕዝብተይ ክገልጽ ይጅምር።

1. ኣቶ ሳልሕ፡ መርበብ ዓዋተ፡ “ሓቅን፡ ኣታዓራቕን፡ ሓሳብካ ብነጻ ምግላጽ” እዩ ዓላማኣ፡ ኣስዕብ ኣቢልካ “ምምሃርን ወይ ምሕባርን፡ ምትብባዕን፡ ምድልዳልን ወይ መሰረተ ጽንዓትን” ካብ ኮነ፡ ንምንታይ ካብ መሰረተ እምነቱ ዘንብዔ?
2. ህዝቢ ኤርትራ ቆላኡ ደጋኡ፡ ኣስላማይ ክስታናይ፡ ኣብ ሓደ ባይቶ ተኣኪቦም ዝዘተይሉ ኣብ “ቤት ገርጊስ” ኣስመራ 1946 ዓመተ ምህረት ነበረ። ዳግማይ ናይ ህዝቢ ባይቶ ከም ህዝቢ ኣብ ምንታይ ኩነታት ንርከብ፡ እንታይ ይሓይሽ ዝተባህለላ፡ 2010 ኣብ ኣቃቂ ወይ ኣዲስ ኣበባ ኢትዮጵያ እዩ። ካብ 1946 ክሳብ 2010 ናይ ህዝቢ ብጉዳይ ሃገሩ ዘትዩ! እንተዳኣ ኮይኑ፡ ብተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ወይ ብህዝባዊ ሓይልታት ቀጺሉ ብህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ፡ ክኸውን እንከሎ ውድባውን ጸቢብን እዩ ዝነበረ።
3. ታሪኽ ኣመጻጽኣ ገድሊ ምድጋም ኣየድልን ኩሉ ዝፈልጦ ስለዝኾነ፡ እንተኾነ ኣጀማምራኡ፡ ኣብ ካይሮ ዩኒቨርሲቲ ብተመሃሮን፡ ብዓበይትን፡ ደቂ ዉሱን ዓለትን፡ እስልማና ኣመንትን፡ ስለዝተመስረተ፡ ጽበትን ዓብላልነት፡ ጠባያቱ ተግባሩን፡ ዝጀመሮ በደል ኣብ ህዝቢ፡ ክስብ ሕጂ በሰላኡ ኣይሓወየን።
4. ኣቶ ሳልሕ፡ ኣብ ጽሑፉ “ ኣብ ሱዳን ዘለዉ ስደተኛታት ብደቂ ከበሳ ተረሲዖም” ክብል ጸሓፈ። ኣቶ ሳልሕ ካብ 1965 ንደሓር ዝተገብረ ግፍዕታት ብመንግስቲ ኢትዮጵያ ኣብ ምዕራባዊ ቆላ ዘስዓቦ በደል ብኣሻሓት ዝቑጸር ኣካል ህዝብና ንስደት ስለ ዘምረሔ፡ መንእሰይ ከበሳ ስቕ ኢሉ ኣይረኣዮን፡ ካብ ከተማት ኤርትራ ኮነ፡ ካብ ከተማት ኢትዮጵያ ሕነ ንኽፈዲ ንመዳ ኤርትራ ናብ ቃልሲ ኣምርሔ፡ ኣብ መዳ ግና ከምቲ ዝተመነዮ ኣይጸንሖን። ካብ ዜጋኻ ዘይትጽበዮ ሽግርን፡ ተጋድሎን ጸንሖ። ቃልሲ፡ ከቢድን መሪርን ነበረ።ኣብ ቃልሲ ኣትዩ እጃሙ እና ኣበርከተ፡ ከም ሰላይ ተቖጺሩ ዝተቐንጸሉ፡ ዉሑዳት ኣይኮኑን። 1969 ድሕሪ ጉባኤ ኣደቡሓ እንታይ ተርኽበ?፡ ናይ ዉድብ ምብትታንን፡ ምፍንጫልን፡ ኣብ መንጎ ተጋደልቲ ኣቀናጻልን ነበረ።1977 ፋሉል ተባሂሉ ዝተቐንጸለ ተጋዳላይ ዉሑድ እኮ ኣይነበረን። ናብ ህግደፍ ኣትዩ ኣብ ኩናት ባጽዕ ኣትዩ ብጨው ተበልዔ። መንእሰይ ከበሳ ብኽልተ በትሪ ተቐጥቐጠ፡ ንኽሃድም ዝተገብረ ብመራሕቲ ተሓኤ፡ ተረሲዑ ድዩ?
5. ኣቶ ሳልሕ፡ ብሓቅነትን፡ ብግሉጽነት፡ ኣብ ሕድገትን፡ ኣብ ዕርቕነትን፡ ዝመርገጹ! ኣብ ኣዋሳ ዝተገብረ ጉባኤ፡ ፍትሓውን፡ ዲሞክራሲ ዝዓሰሎን፡ ከዝነበረ መዝገበ። ኣስዕብ ኣቢሉ ሲቪካውያን ማሕበራት ወካሊ ኣቶ ተኽላይ ኣብራሃ ኣትዩ ምስ ተባህለ፡ “ሰማይ ፈረሰ” ዝዓይነቱ ጽሑፍት ኣብ መርበብ ዓዋተ ተመዝገበ።
6. ዉድብ ኩናማ፡ ኣብ ልዕሊ ስዉእ ተጋዳላይ ዓዋተ፡ ዝሃብዎ ርእይቶ ወይ ዕቃበ፡ መሰል ዜግነቶምን፡ መሰል ብሄርነቶም፡ መሰል ዉድቦም፡ ተጋሂሱ ካብ ኣባልነት ባይቶ ንኽስጎጉ፡ ዓቢ ቃልሲ ብኣቶ ሳልሕን ብጾቱን ተኻየደ፡ ዉድባት ተዳሙ (ጂሃዳውያን) ኣብ ባይቶ ብዝነበሮም ዓብላልነት “ንዉድብ ኩናማ ካብ ባይቶ ክስጎጉ ዉሳነ ኣሕለፉ” ኩናማ ካብ ባይቶ ተገለሉ። ብሰንኪ ኣቶ ሳልሕ ባይቶ ሕንፍሽፍስ ኣተዎ፡ ክሳብ ሕጂ ባይቶ መንነቱ ኣጥፊኡ ይርከብ።
7. ኣብ ልዕሊ ዶክተር ኣርኣያ ደበሳይ፡ ዶክተር ዑቕባዝጊ ዮሃንስ፡ ዶክተር ኣፈወርቂ ጳውሎስ፡ ዶክተር ኪዳነ መንግስታ ኣብ ዝሃቦ ርእይቶ መሰረት ኣልቦ፡ ዘይውርዝዩ፡ ሓልፍነት ዝጎደሎ፡ ካብ ኣቶ ሳልሕ ዘይትጽበዮ ድፍረትን ግህሰትን፡ ጭልቅዕነትን፡ ኢልካ ዝሕለፍውን ኣይኮነን። ጽዩፍነት ተራእየ ንነብሱ ልዕሊ ጳጳስ ሰሪዑ ክዘንፍ ተርኽበ።
8. ኣቶ ሳልሕ፡ ኣብ ልዕሊ ማንም ዜጋ ባጀላ ናይ ምሃብ መሰል የብሉን፡ እንተኾነ፡”ጭጉራፍ ወቒዓ ተእዊ” ከም ዝባሃል፡ መርዛም ብርዒ ሒዙ ኢዱ ከንዉሕ ኣይነበሮን፡ ኣንውሔ ዳኣ።
9. ኣቶ ሳልሕ፡ ነቲ ኣብ ቪየና ቭርጂንያ ዝተገብረ ኣኼባ ናይ 22-23 ጥቅምቲ 2014 “ መስቀላውያን”፡ ኢሉ ሰየሞ። ግዜ ሕጅራ ከነዝክሮ፡ ነቢ ሞሓመድ፡ንሰዓብቱ “ከይንበርስ ንስኹም ናብ መርየት ሓበሻ ኪዱ፡ ንጉስ ሓበሻ ተቐባሊ ጋሻ እዩሞ ኪዱ ኢሉ ከም ዘሳናበቶም” ኣብ ሓዲስ ኣሎዶ ኣይኮነን? “ኣስላም ዓረብ ብሴፍ ኣመኑ፡ እንተ ኣስላም ሓበሻ ብመልእኽቲ ኣመኑ” ዝብል ከምዘሎ ተረሲዑድ? ኣብ ምድሪ ሓበሻ (ኤርትራ ኮነ ኢትዮጵያ) ኣመንቲ እስልምናን ክርስትናን ሓቢሮም ከም ዝነብሩ ተረሲዑዶ? ኣቶ ሳልሕ፡ እዚ ኣኼባ ክምስገን ዝነበሮ እዩ። ኣቶ ሳልሕ፡ ስለ ዘይፈተዎም መስቀላውያን ኢሉ ክሰሚ፡ ናይ ገበን ገበን እዩ።
10. ኣቶ ሳልሕ፡ ጽቡቕ ፍቓዱ ኮይኑ፡ “ንሕናን ዕላማን” ኢልኩም ሰይሙ በለ። “ዘዕበኻዮ ዱሙ፡ ሃይለማርያም ስሙ” ኣቶ ሳልሕ፡ እንታይ ወረደካ?

    ናይ መዳ ኤርትራስ፡ ይትረፍ “ ኪዳነን፡ ወልዳይ” ኣብ ከሰላ ከም ሽጉርቲ ከም እተሓርዱ፡ ረሲዕካዮዶ?

11. ኣቶ ሳልሕ፡ ካብ ትግርኛ ዝዛረቡ ስድራቤት ዝውለድ፡ ትግሪኛ ንኸይዝረብ ወይ ከይጻሓፍ ኣብ መርበብ ዓዋተ ዝኽልክል ሰብ እዩ።
12. ኣብ መርበብ ዓዋተ፡ “ንዓሊ ሳልም፡ ህዝቢ ከበሳ ገበቲ መርየት፡ መርየት ባርካ ወሪሮሞ፡ ክርስትያን ጎበጥኹም” እናበለ ሓዊ ንኸሳዉር፡ ዓገብ ከይበለ፡ ናይ መሰል ጽሑፍ ስለ ዝኣምን፡ ኣይክልክሎን፡ ኢሉ ኣብ ስደት ዝርከብ ህዝብና ንኸናውጽ ዕድል ዝህብ ሰብ ነበረ። ኣይተ ዓሊ ሳልም ካድር ናይ ህግደፍ ኣብ ስደት ካብ ዝርከቡ በታተንቲ ህዝቢ ኤርትራ ኮይኑ ከምዘገልገለ ታሪኽ ይምስክሮ። ኣቶ ሳልሕ ብሰንኩ፡ ተጸርፈን፡ ተዘልፈን፡ ኣነውን ከይተርፍኩ፡ ወይ በሃሊ ኣቕርብ ወይ ንስኻ ኮንካ ትርከብ ኢለ ነይረ።
13. ኣቶ ሳልሕ፡ “ግሉጽነትን፡ ኣታዓራቕን፡ሓቅነትን” ካብ ኮነ መርግጹ! ንምንታይ ብሓሳብ ምስ ዘይሳማምዕዎ፡ ኣስማት እናሃበ ኣብ ምትህልላኽ ዝኣቱ? ኣቶ ዮሰፍ ገብረሂወት፡ ብዝጽሕፎ ርትዓውነት ዘለዎ መጎተ! ኣብ ክንዲ ጭብጢ፡ ብጭብጢ፡ ዝምጎቶ፡ “ማሕበር ኣንድነት” ኢሉ ኣጠመቖ። ማንም ዜጋ መሰል ኣለዎ፡ ርእይቶኡ ክዛረብ፡ ክጽሕፍ፡ ክቃወም፡ ክድግፍ፡ ስቕ ንኽብል ናይ ዉልቂ መሰል እዩ። ማን ዜጋ ንሓደ ዜጋ፡ ኣፍካ ሓዝ፡ ናይ ምባል መሰል የብሉን ኣብ ቅድሚ ሕጊ ገበን እዩ። ኣቶ ዮሰፍ ኣብ ዝምጉተሉ እዋን፡ ኣድነት እናተባህለ ተዘልፈ።
14. ብዛዕባ ስደተኛታት ኤርትራውያን፡ ሓደን ዝሓሊ፡ ካልእን ከም ዘይሓሊ እናገበርካ ምኽሳስ! ንማንም ዘርብሕ፡ ኣይኮነን። ኣሕዋትና ኣብ ሱዳን ዝርከቡ ሽግሮም ኣይተፈትሔን፡ ስዒቡ፡ ድሕሪ ነጻነትስደዱ ገደደ። ነዚ ኹሉ ጸገም ስርዓት ኢሳያስ ዘምጽኦ ምኻኑ እናተፈልጠ፡ ነቲ ዝውጻዕ ዘለ ህዝቢ ቆላ ኾነ ደጋ፡ ፈላሊኻ ምርኣይ ዘይሓላፍነታዊ እዩ። ዘይተወጽዔ ብሄርን፡ ዘይተወጽዔ ሃይማኖትን ኣብ ኤርትራ መን ኣሎ? ኣብዚ ጉዳይ ከም ዘይምልከተካ፡ ኣእዳውካ ኣጣሚርካ ዘይራኣዮ እዋን፡ ሓቅነት ዘይብሉ ክስታት መድለየዶ?። ህዝብና ኣይጠዓሞን ፍትሒ ኣይረኸበን፡ ምእንቲ ፍትሒ፡ ብግልጺ ክንዘራረብ ኣለና ማለት “መስቀላውያን” ዘብል ድዩ?
15. ህዝብኻ ኣብ ዝተጥርነፈሉን፡ ዝተኣኻኽበሉን እዋን፡ እንታዩ ጸገምና? ሓቢርና ክንሰርሕ ዘየኽእለና እንታዩ ከስርሓና ዘይክእል? ኣብ እንብለሉ፡ ኣቶ ሳልሕ፡ ንምንታይ ኣብዚ ሰዓት እዚ ኣጸያፊን፡ ዓንቃፍን ኣተሓሳስባ ኣተወ? ዝብል ሕቶ ክምለሽ ናይ ግድን ይኸውን። እዚ ናይ ነፍሲ ወከፍ ኤርትራዊ ሕሊናዊ ሕቶ እዩ።
16. ኣቶ ሳልሕ፡ ንኣቶ ዓሊ ሳልም ህዝቢ ዘናቑት ጽሑፉ ኣብ መርበብ ዓዋት ክዝርጋሕ እንከሎ! ናይ መጀመርያ መግለጺ ቁጽሪ ሓደ ካብ ኤርትራውያን ንምጥጣሕ ሃገርዊ ዘተ ዝተላእከ ፡ መሃርን ሃናጽን ኣብ ዓዋተ ንኸይወጽእ ከልከለ። “ኣነን ሓጺሩኒ ይብለ ንሱን ተደቢሩ ይስዕስዕ” ከምዝባሃል፡ ኣቶ ሳልሕ ነቲ ብግልጺ ዝተገብረ ኣኼባ ናይ መስቀላውያን ክብል ደፈረ።
17. ተጋደላይ ዓብደላ ሱለይማን ሓላፊ ናይ ወጻኢ ጉዳይ ኣብ ተጋድሎ ሓርነት ዝነበሮ ኣኼባ፡ ኣብ ኣኼባ ብሱልን ሃናጽን ኣስተምህሮ ከም ዝሃበ፡ “ሽግር ህዝቢ ኤርትራ ከይተፈትሔ ዝጸንሔ ምዃኑ ደጋጊሙ ኣብርሄ” ኣብ እዚ ኣኸባ ተሳቲፉ ጥራሕ ዘይኮነ ብ ኣፍልጦ ታርኽ ህዝብና ገለጸ። ኣብዚ ምስታፉ መስቀላዊ የብልዶ?
18. ኣቶ ሳልሕ፡ ንወይዘሮ ሶፍያ ተስፋማርያም ፡ኣፈ ቀላጤ ህግደፍ ኣብ ሰምየን ኣመሪካ ዘኒፋትኒ፡ ወይስ መሰለይ ጊህሳትኒ ኢሉ፡ ኣብ ቤት ፍርዲ ከምዘይ ኣቕረበ፡ ህዝቢ ገንዘብ ከምዘዋጺኤ ንጠበቓ ዝዝከር እዩ።ዉሳነ ፍርዲ ኣብ ምንታይ ከም ዝዓለበ ፍሉጥ መግለጺ ኣይተዋህቦን። ገለገለ ሰባት ኣብ ልዕሊ ኣቶ ሳልሕ ቅንዕናኡ ሕቶ ዘለዎም ኣለዉ።

ሕጂ ድኣ ንምንታይ ንባዕሉ ዘናፊ፡ ገሃሲ፡ ኣቖናጻቢ፡ ደፋሪ፡ ተጻራፊ ወይስ ዘርጊ ኮይኑ ተረኽበ?።

ሓቅነትን ግሉጽነት መሃርነትን ምትብባዕን መሰል ዜጋ፡ መሰል ብሄር፡ መሰል እምነት ንዝኣምን፡ መሰል ንዘይኣምን፡ ኩሉ ዜጋ ብሰላም ብቕሳነትን ካብ ድንቁርናን ድኽነትን ህዝብና ንኽወጽእ እንተድኣ ንሓልየሉ ኮና? ኣብ ምክብባርን ትዕግስትን ዝተመርኮሰ ክንጽፍን ክንምህርን ይግባኣና።
ናይ ሃገርና ጸገም ነዊሕን ኣድካምን ተሓላልኽን ስለ ዝኾነ ለበዋና ኣብ ምርድዳእ ዝዓለም ኮይኑ፡ ንህዝብና ካብ ጸላም መነባብሮን፡ ፍትሓውነትን ከነንብሮ ቅዋምን ህዝባዊ ስርዓትን ዲሞክራሲን ክጥጥዕ፡ ናይ ኩሉ ዜጋ ተሳታፍነት ይሓትት።

ዓወት ንዉጹዕ ህዝቢ ኤርትራ
ፍትሂ ይንገስ

ሃይለ ገብረትንሳኤ
ኢንድያናፖሊስ ኢንድያና
22 ሕዳር 2014

Eritrea’s army fought a border with Ethiopia more than a decade ago

A Renewed conscription drive in Eritrea HAS suffered to a Sharp Increase in the number of youths fleeing to neighboring Ethiopia, a UN refugee agency spokeswoman HAS Told the BBC.

More than 6,000 Eritreans had CLAIMED asylum in Ethiopia in the past 37 days, double the rate seen in previous months, Karin de Gruijl said.

There HAS overpriced’ve been a rise in the number of Eritreans Reaching Italy.

Eritrea says conscription is needed Because Of tension with Ethiopia.

About 100,000 people died in the 1998-2000 border war between the two Countries.

Eritrea Became independent after breaking away from Ethiopia.

The refugees, most of Whom were between 18 and 24 years old, reported an ”intensification” of Efforts to conscript theminto the army, Ms. De Gruijl Told the BBC’s Newsday programmers.

”We knowthat officially domestic services are for about four and a half years but quite thwart they’re open-ended,” she said.

”This intensification of recruitment HAS sparked fear Among Young People in this age group who do not want to’ll have this perspective of Not Knowing How Long They willhave to serve.”

ነቲ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ኩነታት መሰል ደቂ ሰብ መርማሪት ኮሚሽን

ብባይቶ መሰል ደቂ ሰብ ዝተመስረተ (ሬዞሉሽን 26/24)

ሓበሬታ ንኸተቕርቡ ዝግበር መጸዋዕታ

20 ሕዳር 2014

መእተዊ

ናይ ሕቡራት መንግስታት ባይቶ መሰል ደቂ ሰብ (HRC) እቲ ሞንጎ ሃገራት ዝዓዪ ዝለዓለ ናይ ሕቡራት መንግስታት ኣካል ኣብ ቤት ጽሕፈት እዩ። እዚ ቤት ጽሕፈት ኣብ ሙሉእ ዓለም ንመሰል ደቂ ሰብ ጎስጋስ ዝገብርን ካብ ግህሰት ንኽሕሎን ሓላፍነት ኣለዎ።

ኣብቲ ኣብ ወርሒ ሓምለ 2014 ዝተኻየ ደመበል 26 ኣኼባ፣ HRC ኣብ ኤርትራ ንዘሎ ኩነታት መሰል ደቂ ሰብ ንምምርማር፣ ዕላምኡ ነቲ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ግህሰት መሰል ደቂ ሰብ ትምርምር፣ ሓንቲ ናይ መርማሪት ኮሚሽን (ኣብ ዝቕጽል “መርማሪት ኮሚሽን” ተባሂላ ክትጥቀስ እያ) ንኸትቕውም ወሲኑ። እቲ ዝምርመር ጉዳያት፣ ነዚ በዛ ፍልይቲ ጸብጻብ ተቕርብ ኣካል ቀሪቡ ዘሎ ኩነታት መሰል ደቂ ሰብ ኣብ ኤርትራ እዩ (ሬዞ ሉሽን 26/24)።

ናይዛ ኮሚሽን ዕላማ ምርመራ፣ ብዝተኻእለ መጠን መሰል ደቂ ሰብ ንምግሃስ ዝግበር ፍሉይ ኣሰራርሓ ወይ ድማ ሜካኒዝም ንምልላይ፣ ኣብቲ ሃገር ዘሎ ኩነታት ሓፈሻዊ መሰል ደቂ ሰብ ክምሓየሸሉ ዝኽእል ሓሳባት ምቕራብ፣ ኣብ መጻኢ እዋን ነቲ ሕጋዊ ተጠያቕነት ምርግጋጽ ተርኣ ከበርክት እያ። እዛ ኮሚሽን ነዚ ስራሕ ክትሰርሕ ኮላ፣ ኣብቲ ዓዲ ዘሎ ኩነታት መሰል ደቂ ሰብ ከም ዝፍለጥ እዉን እጃማ ከተበርክት እያ።

እዛ ትምርምር ኮሚሽን ተዋሂቡዋ ዘሎ ሓላፍነት፣ ክሳብ ነቲ እታ ፍልይቲ ኣካል ዝኾነት ኣቕራቢት ጸብጻብ ዘርዚራቶ ዘላ፣ ኤርትራ ነጻ ካብ እትወጽእ ጀሚራ ዝተገብረ ምግሃስ መሰል ደቂ ሰብ፣ እዉን ዝምልከት እዩ።

እዚ ምርመራ ዝግበሮ ሕጋዊ ደረታት፣ ነቲ ኤርትራ ከማልኦ ኢየ ኢላ ተሰማሚዓቶ ዘላ ኩሉ ግቡኣትን ዓለምለካዊ ዉዑላት መሰል ደቂ ሰብ መሰረት ዝገብር ክኸውን ከሎ፣ ከምኡውን ብሓፈሻዊ ኣብ ስራሕ ዝውዕል ናይ ህዝብታት ባህላዊ ሕግን ልምድን እዉን ይምልከት እዩ።

ኣባላት ናይዛ ትምርምር ኮሚሽን፡

• ኣቶ ማይክ ስሚዝ፣ ኣቦ ወንበር
• ወይዘሮ ሸይላ በ. ኪታሩን፣ ከምኡውን
• ኣቶ ቪክቶር ዳንክዋ

እዞም ኣባላት ትምርምር ኮሚሽን ናይ ሕቡራት መንግስታት ዓለም ሰራሕተኛታት ኣይኮኑን፤ ነዚ ዝሰርሕዎ ስራሕ ደሞዝ የብሎምን፣ ካብ ጽልዋ ካልኦት ኣካላት ነጻ ኮይኖም ዝሰርሑ ሰብ ሙያ እዮም።

ኣዛ ኮሚሽን ነቲ ውጽኢት ምርመራኣ ምስ እቲ ኩነታት ዝመሓየሸሉ ሓሳባት ኣብ ወርሒ ሓምለ 2015 ብጽሑፍ ንባይቶ መሰል ደቂ ሰብ ከተቕርብ እያ። ኣብ ወርሒ መጋቢት 2015 እታ ኮሚሽን ንባይቶ መሰል ደቂ ሰብ ናይ ቓል ጸብጻባ ከተቕርብ እያ፤ ኣብ ወርሒ ጥቅምቲ 2015 ነቲ ሙሉእ ኣኼባ እዋናዊ ጸብጻብ ከተቕርብ እያ፣ ኣብኡውን ናይ ቃል ጸብጻብ እዩ ዝቐርብ።

ሓበሬታ ንኸተቕርቡ ዝግበር መጸዋዕታ

እዛ ትምርምር ኮሚሽን ተገዳስነት ንዘለዎም ውልቀሰባት፣ ጋንታታትን ማሕበራትን፣ ኤርትራ ነጻ ካብ ዝወጸትሉ እዋን ጀሚሩ፣ ዝተኸሰተ ግህሰት መሰል ደቂ ሰብ ዘረጋግጻ ሓበሬታታት ይኹን ዶኩሜንትታት ንኸተቕርቡ ትዕድም ኣላ።

እዛ ትምርምር ኮሚሽን ነቲ ተቕርብዎ ኩሉ ጸገማት ዝገልጽ ሰነዳት ብግቡኡ ኣዳልያ ኣብ ወርሒ ሓምለ 2015 ንባይቶ መሰል ደቂ ሰብ ንምቕራብ ምእንቲ ክትክእል፣ ነቲ ዝቐርበላ ሰነዳት ክሳብ ዕለት 31 ጥሪ ንምቕባል ናይ ጊዜ ገደብ ወሲና ኣላ።

ንጥፈታት ምቕራብ ሓበሬታ

እቲ ዝቐርብ ሓበሬታ ብመልክዕ ጽሑፍ ክኸውን ኣለዎ፣ ምስ እቲ ሰዳዳይ ንራኸበሉ ኣድራሻ እዉን ክጥቀስ ኣለዎ። ሓበሬታ ትሰዱ ማሕበራት ከምኡውን ዉልቀሰባት ነቲ ትህብዎ ሓበሬታ – ወይ ድማ ሓደ ክፋል ናቱ – ብምስጢር ክተሓዝ ትደልዩ እንተኴንኩም ንኽትጠቕሱ፣ ብኽብረትኩም ንልምነኩም ኣለና። እቲ ጉዳይ ኸምኡ እንተኾይኑ፣ መንነት ናይቲ ጸሓፋይ ወይ ጸሓፊት ሓበሬታ ከምኡዉን መንነት ናይቶም ኣብቲ ሓበሬታ ዝጥቀሱ ዉልቀሰባት ንኸይቕላዕ፣ እቲ ሓበሬታ ምስ መጸና ኣድላዪ ዝኾነ ስጉምቲ ክንወስድ ኢና።

UNOG-OHCHR
8-14 Rue de la Paix
CH-1211 Genf 10
Schweiz

ብዛዕባ ሬዞሉሽን ባይቶ መሰል ደቂ ሰብ ከምኡውን ካልእ ብዛዕባ እታ

ዓሚ ዝሞተ ምራኽ ፈኑ፡

ሃብተማርያም ኣብራሃ
ሎንዶን-ዓዲ እንግሊዝ
ሕዳር 16 2014

ክቡራትን ክቡራንን ኤርትራውያን ኣሕዋትን ኣሓትን፡ ሰናይኩም እምነ። ብፍላይ ድማ ዝነኣስኩም ዝተፈተኹም ጀጋኑ ደቀይ! ኣብቲ ብረዚን ዝናር ተተሓሒዝኩሞ ዘለኹም ሃገራዊ ቃልሲ ዓወት ንክትረኽቡ እምነየልኩም። ኣነ ከም ትማሊ ሎሚ’ውን ኣብ ጎድንኹም ኣለኹ።

ከምቲ ‘ሚያዝያ ቀጥ ኣቢልካ ምሓዝያ’ ዝበሃል ተረት ኣቦታትኩም ድማ፡ ነዚ ሒዝኩሞ ዘለኹም ሃገራዊ ጉዳይና ቀጥ ኣቢልኩም ንክትቅጽልዎን ናብ ፍጻሜ ንከተብጽሕዎን ንእግረ መንገደይ እላበወኩም። ስመሩ ሓደ ኩኑ ክቡራት ደቀይ። ብዘይ ሓድነት ዝጭበጥ ዓወት ስለዘየለ ድማ፡ ሓርበኛታት ኣቦ ሓጎታትኩም፡ ስለ ሓድነት ህዝቢ ኤርትራ ክብሉ ክልተ ሃይማኖታት ኣስላምን ክርስትያንን ብሓደ ስጋ ሓሪዶም በሊዖም ኢዮም።

እነሆ እዚ ብጻዕዳ ኢዱ ጥራይ ዘይኮነስ፡ እንኮላይ ብጸሊም ኢዱ’ውን ንሰውርኡ ን30 ዓመታት ዘገልገለ ሓርበኛ ህዝብኹም፡ ዘይጻምኡ ረኺቡ። ናይቲ ንጉዳይና ብጽኑዕ ቀይዲ ሒዝዎ ዘሎ ጨካን ግዝኣት ኢሰያስን ጉጅለ ህግደፍን ፍሉጥ ዝኾነ ነገር ኢዩ።

እቲ መመሊሱ መስደምም ኮይኑና ዘሎ ጉዳይ ግን፡ ካብ መዓልቲ ንመዓልቲ ዝረአ ዝነበረን ገና’ውን ዘሎን ሒቕታ ደምበ ተቓውሞ ኢዩ። ከምቲ ኣኽላባት ኣብ ዓጽሚ ዝበኣሱ፡ ደምበ ተቓውሞ ድማ እነሀዉ ኣብ ክንዲ ሓቢርካ ጸላኢኻ ሓሕ…ሕ ምባል፡ ንሓድሕዶም ምንኻስ ስርሖም ገይሮሞ ኣለዉ። ኣብ ጉዕዞ ታሪኽ እዚ ደምበ እዚ ከም ዝረኣናዮ፡ ኣብ ጸጽባሕ ህግደፍ ንምውዳቕ ኣይትሓዙኒ ዝብል ጭርሖታት ከም ዝነበሮ ንዝክር።

እንተኾነ ግን፡ እቲ ፈኸራ ብዘይካ ዓፍራ ዘፍረዮ ነገር ኣይነበረን። ሎሚ ሙሉእ ህዝብና ኣብ ትሕቲ ረዚን መስገደል ህግደፍ ተቖሪኑ ኣብ ዘለወሉ ግዜ፡ ብጉዳይ ህዝቢን ሃገርን ላግጺ ኣምበይመድለየን። ህዝቢ ኤርትራ ኩሉ ብሓበራ ሞት ኢሳይያስ ንክቀላጠፍ፡ በብሃይማኖቱ ይጽሊ ኢዩ ዘሎ። እዚ ጸሎት እዚ ከኣ፡ ጋህዲ ክኸውን ኢዩ። ኣብ ክንዲ ንሓድሕድካ እሂን ምሂን ተበሃሂልካ፡ ከምቲ ክቡራትን ለባማትን ወለዲ ዝብልዎ፡ ናይ ጎቦ ዘሎ ንፋስ ይውሰዶ፣ ናይ ሩባ ዘሎ ከኣኒ ውሕጅ ይበቁጾ ምብህሃል፡ ሓድሕዳዊ ኲናት በዚሑ ንርእዮ ኣለና። ህዝቢ ኤርትራ ኩላትና ከም እንፈልጦ፡ ኣብ ደገ ካብ ዘሎ ደምበ ተቓውሞ ብዙሕ ተስፋ ነይሩዎ ኢዩ።

እቲ ተስፋ መመሊሱ ስለዝቐሃመ ግን፡ ጉዳይ ህዝቢ ካብ ኢድ ደምበ ተቓውሞ ከም ዝወጸ ተጋሂዱ ኣሎ። ስለዚ ደምበ ተቓውሞ ብደረጃ ውድባት፡ ባይቶ ይኹን ሓድሽ ኣስማትን ውዳበታትን እንተተኣከበ፡ ንሓንቲ ስጉምቲ እውን ትኹን ምንቕ ክብል ኣይክእልን ኢዩ።

ምኽንያቱ ምስቲ ኣብ መስገደል ዘሎ ህዝቢ ምትእስሳር ስለዘይብሉ። ከም ተመኩሮና፡ ደምበ ተቓውሞ ኣብ ክንዲ መመሊሱ እናሓየለን እናተወደበን ዝኸይድ፡ መመሊሱ እና ተዳኸመን ፋሕ-ብትን እናበለን ክኸይድ ኢዩ ዝረአ ዘሎ። ኣብ ክንዲ ካብ ዓሚ ሎሚ ይሓይሽ ድማ፡ ካብ ዓሚ ሎሚ ይገድድ እናበልና ንኸይድ ኣለና። ከም እንዝክሮ ደምበ ተቓውሞ ቅድሚ ኪዳን ኣብ ግዜ ምሕዝነት ከመይ ነበረ? ብድሕሪ ምምስራት ኪዳንን ኮሚሽንን’ከ እንታይ ይመስል ነበረ፡ ኣብቲ ግዜ እቲ ኣብ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ደገን ውሽጢን ከመይ ዝኣመሰለ ሞራልን ኒሕን ከም ዝነበረ ናይ ቀረባ ትዝታና ኢዩ።

ብኣንጻር ደላዪ ፍትሒ ኤርትራዊ ከኣ፡ ሞራልን ሕልናን ህግደፍን ደገፍቶምን ባይታ ዘቢጡ ከም ዝነበረ ኩሉ ዜጋ ዝምስክሮ ኣማን ኢዩ። ደምበ ተቓውሞ ኢሉ ኢሉ ከም ሓደ ሃገራዊ ቅርሲ መጠን፡ ባይቶ መስሪቱ፡ ህላውኡ ኣብ ዘረጋገጸሉ ግዜ፣ ዓወት ንጽባሕ’ዶ ድሕሪ ጽባሕ ትባሃል ነበረት። ብዘይካ ምብታን ምርጋእ ዘይተዓደለ ደምበ ተቓውሞ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ልዕሊ 600 ዜጋታት ተኣኪቦምን መሪሕነቶም መሪጾምን ከብቅዑ፡ ኣይ ዓመት ኣይ ክልተ ዓመት ብዘይ ጠቅም ዘረባታት ከም ደቂ ዛግራ ፋሕ-ፋሕ በለ።

‘ደቂሰ ነይረ ተበራቢረ’ ላልማየ ላሎ! ኣቶ ገብሩ ኣስራት፡

ካልኣይ ክፋል

ረድኢ መሓሪ /ኣለና/

ኣቶ ገብሩ ኣስራት ብድሕሪኡ ንዝተሓብአ ኣጀንዳ ዝትግብር ዘሎ ኮይኑ እስመዓኒ። እቶም ናጽነት ኤርትራ ዘይወሓጠሎም ትምክሕተኛታት ኢትዮጵያውያን ኣብተን ቦኽሪ ናጽነት ኤርትራ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ተጋቢኦም ነይሮም ኢዮም። ኣብቲ ዝተገብረ ኣኼባ፡ ነፍስ-ሄር መለስ

ዜናዊ ኣርሒቑ ብዝጥምት ስትራተጂ፡ “…ብዛዕባ ኲናትን ሳዕቤኑን ብወረ ዘይኮናስ ብኣካል ኣጸቢቕና ስለ እንፈልጦ፣ ዳግማይ ውግእ ኣየድልን ኢዩ። ኣይፋሉን ንሕናስ ክንዋጋእ ኢና ዝብል ሰብ እንተሎ ድማ፡ ዘድሊ ዕጥቅን ስንቅን ሂብና ክሳብ ናብ ዶብ ኢትዮጵያን ኤርትራን ከነብጽሓኩም ንኽእል ኢና” ኢሉዎም ከም ዝነበረ እዝከረኒ። ሎሚ ደኣ ስለምንታይ’ዩ ኣቶ ገብሩ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ግሁድ ኲናት ኣዊጁ?

ከምቲ ጉዳይ ኢትዮጵያ ንኢትዮጵያውያን ጥራይ ዝምልከት፡ ጉዳይ ኤርትራ’ውን ንኤርትራውያን ጥራይ ኢዩ ዝምልከት። ንነዊሕ ዓመታት ተዓጽዩ ዝነበረ ድጉል ሸውሃት፡ ሎሚ በጨቕ እንተበለ ድማ፡ ከምቲ ‘ጸማም ሓደ ደርፉ’ ዝበሃል፣ ላልማየ-ላሎ ጥራይ ኢዩ። ልክዕ’ዩ ህዝቢ ኤርትራ በዚ ኣብ ልዕሊኡ ተጻዒኑ ዘሎ ሓጺናዊ መስገደል ህግደፍ፡

ኣስካሕኪሑ ኢዩ። ተኣሲሩ፡ ተሰዲዱን ተዋሪዱን ኢዩ። ኣብ ግዜ ስደቱ ከኣ መንግስቲ ኢትዮጵያ ሓንቲ ካብዘን ኣብ ከባቢና ካብ ዘለዋ ሃገራት ዝዓበየ ዑቕባን ኣግእዞን ዝገበረት ሃገር ኢያ። ህዝቢ ኤርትራ ወላ’ኳ ሎሚ ኣዝዩ ደኺሙ እንተሎ፡ ርሑቕ ኣብ ዘይኮነ ግዜ ግን፡ ዳግማይ ታሪኽ ከም ዝስራሕሲ ንሕና ኤርትራውያን ምንም ጥርጥር የብልናን።

ሕጂ ብሰንኪ ፍልስፍና ኣቶ ገብሩ፡ ንኤርትራን ትግራይን ከነናቑትን ከነባእስን፡ ወይ ንታሪኽ ክልቲኡ ሰውራታት ከነበላሹ፡ ወይ ድማ ከምዚ ብናጽነት ኤርትራ ዝተጣዕሶ፡ “ሉኣላዊነትና ዲሞክራሲ በኢትዮጵያ” ዝብል ሰክዔት ሰሪሕካ ንኤርትራን ህዝባን ናብኡ ንምእታው ዝተጀመረ ትልሚ፡ ኣይከውንን ኢዩ። ኣብዚ ዝምድና ህዝቢታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ናብ ንቡር ንምምላስ ዝገማገመሉ ዘሎ ትስፉው እዋን፡ በሰላ ኲናት’ኳ ክጎድእ እንተፈተነ፡ ክልቲኡ ህዝብታት ክንዮ መጽሓፍ ኣቶ ገብሩ ኢዩ ዝሓስብ።

ትማሊ ንዝነበረ ሕውነታዊ ዝምድና ክልቲኡ ህዝብታት ኣይንጠዓሰሉን ኢና። ኣብ መንጎ ህዝብታት ትግራይን ኤርትራን፡ ናይ ጽልኢ መንደቕ በርሊን ክሰርሕ ዝከኣል ኣይኮነን። ብባህሊ፡ ቋንቋ፡ ታሪኽን ማሕበራዊ ዝምድናታትን ተዛሚዱ ዝነብር ዝነበረ ህዝቢ፣ ዝምድንኡ ብዝኾነ ጎዞሞ ተሓርሒሩ ዝብተኽ ኣይኮነን።

እቲ ብሰንኪ ዓንዳሪ ውልቀ-ምልካዊ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ኣብ መንጎ ክልቲኡ ህዝቢታት ተፈጢሩ ዘሎ በሰላ ድማ፡ ንምሕዋዩ ከይተሓለልና ክንሰርሕ ኢና። ሎሚ ብድሕሪ ደርዘናት ዓመታት ኩሉ ዝሓለፈ ታሪኽ ግጉይ ኢዩ ነይሩ፡ እቲ ስለ ናጽነት ዝፈሰሰ ደም ኤርትራውያን እውን ‘ደመ-ከልቢ’ ይኹን ዝብል ጽውጽዋይ ኢዩ ቀሪቡልና ዘሎ። ነዚ ሎሚ ዝቐርብ ዘሎ ቄናን ታሪኽ ጥራይ ስምዑ ምባል፡ ዓገብ ኢዩ!

ኣለና’ኮ እቶም ቀዳሞት ውፉያት ተጋደልቲ ህዝባዊ ወያኔ ሓርነት ትግራይ ስለ መሰል ውጹዕ ህዝቢ ትግራይ ንክቃለሱ ክጅምሩ እንከለዉ ምስኣቶም ዝነበርና። ኣለና’ኮ ኣብ ዘመነ ሰውራ ንዝነበረ ይዕበ ይንኣስ ምዕባለታት ብተመኩሮ ክንነግር እንኽእል ሰባት። ኣለዉ’ኮ ብዘይ ምዝንባዕ ታሪኽ ክነግሩ ዝኽእሉ ናይ ዓይኒ መሰኻኽር፣ ኣብቲ ወሳኒ ናይ ጥምጥም ቃልሲ ህዝብታት